ايمان و پايه هاي آن
[صفحه 652] پس ايمان بر چهار پايه استوار است: صبر، يقين، عدل و جهاد و صبر چهار شعبه دارد: شوق و هراس و زهد و انتظار. هلا! هر که به بهشت مشتاق باشد دل به شهوات ندهد و هر که از آتش د بهراسد از کارهاي ناروا روي گرداند و هر کس در دنيا زهد پيشه کند مصيبتها بر او آسان نمايد و هر کس مراقب و منتظر مرگ باشد به کارهاي خير بشتابد. و يقين چهار شعبه دارد: باريک بين، درک حقايق، اندرز گرفتن از عبرتها و روش پيشينيان. پس هر که در امور دقيق بينا شود حقيقت شناس گردد، و هر که به حقايق رسد عبرت شناس شود و هر که عبرت شناس باشد با سنت آشنا شود و هر که سنت را بشناسد گويا با پيشينيان بوده است. و عدل چهار شعبه دارد: تيز فهمي و دانش بسيار و شکوفه حکم (داوري) و بوستان حلم و بردباري پس هر که بفهمد جملات علوم را تفسير کند، و هر که عالم شود راهها و قوانين حکم را بشناسد، و هر که راهها و قوانين حکم را بشناسد گمراه نگردد، و هر که بردباري کند در کارهايش زياده روي نورزد و در ميان مردم خوشنام و ستوده زندگي کند. و جهاد چهار شعبه دارد: امر به معروف و نهي از منکر، پايداري در جبهه ها و کينه توزي با فاسقان. پس هر که امر به معروف کند پشت مؤ من را محکم ساخته، و هر که نهي از منکر کند بيني کافر را به خاک ماليده، و هر که در جبهه ها پايداري کند به عهد و وظيفه خود عمل نموده و هر که با فاسقان کينه ورزد براي خود خشم گرفته و هر که براي خدا خشم بگيرد حقيقتا مؤ من است پس اين است ايمان و پايه هاي آن. سؤ ال کننده عرض کرد: اي اميرمؤ منان (عليه السلام) راست که هدايت و ارشاد نمودي، خداوند از جانب دين و به خاطر آن به شما جزاي خير دهد.[1] . در روايتي ديگر علي (عليه السلام) به کميل بن زياد مي فرمايد: اي کميل! برادر (واقعي) تو دين توست پس هر طور که مي خواهي از دين خود احتياط و محافظت به عمل آور. [صفحه 653]
روزي مردي رد حضور اميرالمؤ منين علي (عليه السلام) برخاست و راجع به ايمان از آن حضرت پرسش نمود، حضرت نيز به ايراد خطبه برخاست و فرمود: سپاس خدايي را که قانون اسلام را بنيان نهاد و راه ورود به آبشخورهاي آن را براي واردين آن آسان ساخت و پايه هايش را در برابر متجاوز به آن، استحکام بخشيد...
صفحه 652، 653.