آغاز خلافت علي
[صفحه 410] يا کساني که پدر يا عموي خويش را در جنگهاي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم از دست داده اند اعتراض د کنند. بالاخره علي (عليه السلام) به مسجد رفت و مهاجرين و انصار به مسجد آمدند و با او بيعت کردند به غير از بعضي که مخالفان غير انصاري که عبارتند بودند از عبدالله بن عمر و زيد بن ثابت و محمدبن مسلمه و اسامة بن زيد که همه از بهره مندان از نعمات خلافت عثمان بودند و مخالف ديگر حسان بن ثابت و کعب بن مالک مسلمة بن مخلدو سعدبن ابي وقاص بودند. محمد حنفيه مي گويد: همگي انصار جز چند نفر با علي (عليه السلام) بيعت کردند. به روايت ابن اعثم امام در آغاز، از پذيرش بيعت خودداري کرده و فرمود: من کار را آن چنان متشتت مي بينم که قلبها بر آن آرام نگرفته و عقلها بر آن ثبات ندارند آنگاه با مردم نزد طلحه رفت و از او خواست خلافت را بپذيرد اما طلحه گفت: سزاوارتر از تو به خلافت کسي نيست. نظير همين سخن با زبير نيز مطرح شد. ليکن آنها که هيچ زمينهاي را در خود نمي شناختند به بيعت با امام راضي شدند تا از اين طريق جايي براي خود دست و پا کنند. البته اين دو هواي خلافت را در سر داشتند و کسي چون طلحه از حمايت عايشه نيز برخوردار بود بعضي از بستگان عثمان خواستند در بيعت با امام شرط کنند تا امام از آنچه از بيت المال در دست آنهاست صرف نظر کند امام امام ضمن مخالفت، فرمود: تنها حقي که آنان بر عهده او دارند عمل به کتاب خدا و سنت رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم است و بس و اين آغاز خلافت چهار سال و نه ماه امام علي (عليه السلام) بود.
کساني که امام علي (عليه السلام) را به عنان خليفه مطرح کردند همگي ضد عثمان بودند. جناح طرفدار امام که از انصار و قراء کوفه تشکيل شده بود و از حمايت صحابه برخوردار بود آن چنان قوي بود که به طلحه و زبير مجال سربلند کردن نمي داد و نيز فرصت، داعيه خلافت را از سعدبن وقاص نيز گرفت. سعدبن وقاص درگير و دار حکميت مي گفت: که او از همه کس به خلافت سزاوارتر است. چون دستي در قتل عثمان و فتنه هاي اخير نداشته است. ليکن در برابر اصرار صحابه، امام علي (عليه السلام) در ابتدا از پذيرفتن خودداري کرد. طبري از محمد حنفيه نقل کرده که پس د از کشته شدن عثمان اصحاب نزد پدرم آمدند و گفتند که ما سزاوارتر از تو به خلافت کسي را نمي شناسيم. علي (عليه السلام) گفت: من وزير شما باشم بهتر از آن است تا امير شما باشم. آنان گفتند: جز بيعت با تو چيزي را نيم پذيريم. آن حضرت گفت: که بيعت او در خفا نمي تواند باشد و بايد در مسجد باشد ابن عباس مي گويد: ترس آن داشتم مبادا در مسجد بعضي برخاسته و سخني بگويند و
صفحه 410.