قضاوت عادلانه











قضاوت عادلانه



در اواخر عصر پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم، رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم علي (عليه السلام) را براي ارشاد مردم يمن و قضاوت و حکومت بين آنها به آنجا فرستاد در آن ايام حادثه عجيبي رخ داد گروهي براي شکار شيري گودال عميقي را کنده و شيري را در ميان آن انداخته و محاصره کردند ناگهان پاي يکي از آنها لغزيد، او براي حفظ جان خود دست ديگري را گرفت و او نيز دست سومي را و سومي دست چهارمي و سرانجام همه آنها به داخل گودال افتاد و بر اثر حمله شير به آنها هر چهار نفر مردند.

در مورد ديه و خون بهاي آنها بين بستگانشان اختلاف و نزاع شد تا حدي که ماجرا به جنگيدن رسد. امام علي (عليه السلام) وقتي از ماجرا مطلع شد نزد آنها رفت و فرمود: من در

[صفحه 85]

ميان شما داوري مي کنم و اگر به داوري من رضايت نداديد به حضور پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم برود تا در ميان شما قضاوت کند. آنگاه فرمود: فرد اولي که طعمه شير شد ديه اي ندارد، ولي بايد بستگان او يک سوم ديه يک انسان را (مثلا از صد شتر؛ 33 شتر) به اولياء دومين مقتول بپردازند.

و بستگان دومي دو سوم ديه را به اولياء سومين مقتول بپردازند و بستگان سومي ديه کامل را به اولياء مقتول چهارم بپردازند. آنان قضاوت امام را قبول نکردند لذا نزد پيامبر خدا صلي الله عليه و آله و سلم رفتند و جريان را نقل کردند. پيامبر صلي الله عليه و آله به آنها فرمود:

(القضاء کما قضي علي؛ قضاوت صحيح همان است که علي قضاوت کرد.)

بايد توجه کرد که امام خونبهاي مقتول چهارم را ميان اولياي سه نفر مقتول قبلي بطور مساوي تقسيم کرد. زيرا بستگان اولي يک سوم ديه را به اوليا دومي دادند و بستگان دومي دو سوم ديه را (که يک سوم آن از خودشان بود) دادند و بستگان سومي همه ديه را که دو سوم آن از ديگري بود پرداختند.[1] .


تو بوالحسني تو مرتضايي
تو جلوه ي حق تو مصطفايي


مقصود نبي ز لافتايي
ممدوح خدا ز هل اتايي[2] .



صفحه 85.





  1. کنزالعمال.
  2. مهرداد اوستا.