رابطه متقابل مردم و حاکم و حکومت
براي بيان موضع مردم و حاکم و تعامل آن ها از زبان حضرت امير (ع) بهترين شيوه، سيري در آثار و استقراي موارد و مواضع حضرت، به عنوان حاکم اسلامي در مقابل [صفحه 7] مدرم است، تا بر اساس قول، فعل و تقرير آن معصوم، عدالت سياسي و تعامل مردم و حاکم تعريف و باز شناسي شود. بر اين اساس، مباحث اين بخش، با مراجعه ي به بيان و کلام آن حضرت در خصوص تعامل حاکم و مردم از منظر حقوق و تکاليف اختصاص يافته است. به بيان ديگر، مطالب اين بخش، حق و تکليف حاکم و مردم در جامعه ي اسلامي نسبت به يکديگر از منظر حضرت علي (ع) به شرح زير دسته بندي شده است.
بر مبناي تعريف عدالت از زبان علي (ع) که پيش تر اشاره شد، اگر بخواهيم رابطه ي مردم و حکومت را مورد بررسي قرار دهيم، اين نکته ي اساسي مورد تاکيد قرار خواهد گرفت که در ترازوي حاکم و مردم، موضع مردم کجاست و حد و حقوق و تکاليف آنها چيست؟ و حد و حقوق و تکاليف حاکم و حکومت کدام است؟ تا اينکه با اداي تکاليف و احقاق حقوق هر کدام از حکام و مردم، عدالت سياسي برقرار گردد.
صفحه 7.