تبديل يک هشتم به يک نهم

حضرت امير عليه السلام بر منبر خطبه مي خواند، مردي از آن حضرت عليه السلام پرسيد؛ شخصي وفات کرده و زني و پدر و مادري و دو دختر از خود بر جاي نهاده، سهم زن چقدر مي شود؟

حضرت فرمود: يک هشتم او به يک نهم مبدل گرديد. و اين مسأله به مسأله منبريه شهرت يافت.

(سروي) در بيان تبديل يک هشتم به يک نهم مي گويد: سهم پدر و مادر، يک سوم است و سهم دو دختر دو سوم و سهم زن يک هشتم. و روشن است که در اين صورت فرض مسأله از واحد صحيح زيادتر بوده، بنابراين مخرج از روي 27 تقسيم مي گردد و به ترتيب 3 از 27 براي زن، و 16 از 27 براي دو دختر و 8 از 27 براي پدر و مادر بطور مساوي.[1] .

مناقب، سروي، ج 2، ص 268. توضيح: چون فرض مسأله 8/1 از واحد صحيح زيادتر شده پس از هر سهمي به نسبت کاسته گرديده و مخرج از روي 27 تقسيم شده، و در نتيجه سهم زن 72/1 از 8/1 کم شده وبه 9/1 تبديل يافته و سهم پدر و مادر 27/1 و سهم دو دختر 27/2 کم شده و به ترتيب به 27/8 و 27/16 مبدل شده اند (مترجم) و روشن است که پاسخ مسأله طبق عقيده عامه داده شده بر مبناي عول يعني زيادي سهام از اصل ترکه و وارد ساختن نقص بر تمام ورثه. و چون عول در مذهب شيعه صحيح نيست از اين جهت ابن شهر آشوب در ذيل روايت گفته که پاسخ آن حضرت يا بطور استفهام بوده نه حکمي جزمي، يا بنا به گفته خلفاي سابق بوده از جهت تقيه. و يا اينکه سائل، پاسخ مسأله را طبق راي کساني خواسته که قائل به عول بوده اند. مولف.