خوشرويي و ملکات فاضله آن حضرت
[صفحه 17] عمرو عاص اين معني را از عمر بن الخطاب گرفته است که چون خواست جانشيني براي خود تعيين کند به آن حضرت گفت: «علي(ع) عيبي ندارد جز اينکه زياد مزاح مي کند» با اين فرق که «عمر بن الخطاب» فقط همين يک جمله را گفت، ولي «عمرو عاص» چيزهاي ديگري نيز بر آن افزود. «صعصعة بن صوحان» و جمعي ديگر از شيعيان و اصحاب آن حضرت او را بدينگونه ستوده اند: علي (ع) در ميان ما بمانند يکي از ما بود. بسيار خوش رفتار و متواضع و ساده و بي پيرايه بود. با اين وصف ما از هيبت او مانند اسيري بوديم که دست بسته، شمشير برهنه اي بر بالاي سر خود ببيند. روزي معاويه (دشمن ديرين آن حضرت) به قيس بن سعد بن عباده (يکي از نزديکان و امراي سپاه علي (ع» گفت: خدا ابو الحسن را رحمت کند که مردي شوخ طبع و مزّاح بوده. قيس گفت: آري! پيغمبر اکرم (ص) هم با اصحاب خود مزاح مي فرمود و غالباً تبسم بر لب داشت. اي معاويه! مي بينم که مي خواهي مقام بلند علي (ع) را پايين بياوري و از وي عيبجويي نمايي، ولي به خدا قسم علي (ع) با همه شوخ طبعي و خوشرويي هميشگي خود، از شير شرزه که گرسنگي بروي غلبه کرده باشد، با مهابت تر بود و هيبت وي ناشي از تقوا و پرهيز کاري او بود، نه مانند هيبتي که اوباش شام در تو مي بينند. اين خوي پسنديده تاکنون در دوستان وارادتمندان آن حضرت نيز به ارث رسيده و براي آنها باقي مانده است؛ چنانکه سنگدلي و قساوت و سختگيري هم در طرف ديگر باقي مانده است، و هر کس جزئي اطلاعي از اخلاق مردم و آنچه عايد آنها مي گردد، داشته باشد، فرق ميان اين دو را مي شناسد.
اخلاق معتدل و خوشرويي و شکسته نفسي علي (ع) ضرب المثل است. تا جايي که دشمنانش آن را وسيله عيبجويي او قرار دادند. عمرو عاص به اهل شام گفته بود: علي (ع) مردي شوخ طبع و فوق العاده مزاح است. آن حضرت هم در جواب وي فرمود: عجب است که پسر نابغه (نام مادر عمرو است که زني بدکاره بوده) به مردم شام گفته است: «من مردي شوخ طبع هستم و به شوخي و بازي ممارست دارم».
صفحه 17.