فصاحت و بلاغت اميرالمؤمنين
و «نباته» گفته: گنجي از خطابه هاي امير مؤمنان (ع) را از بر نمودم که هر چه آن را مي خوانم وسعت معاني آن افزايش مي يابد. من صد فصل از مواعظ علي بن ابي طالب (ع) را از حفظ دارم. وقتي «محفن بن ابي محفن» به معاويه گفت: من از نزد ناتوان ترين مردم در سخن گفتن آمده ام، معاويه گفت: «واي بر تو! چطور علي (ع) ناتوانترين سخن گويان است؟ به خدا او بود که فصاحت و سخنوري را در ميان قريش معمول ساخت». همين کتاب نهج البلاغه که ما در صدد شرح آن هستيم، بهترين دليل است که هيچ کس در فصاحت و بلاغت به پاي آن حضرت نخواهد رسيد. خطابه هايي که از اميرالمؤمنين (ع) گرد آورده شده، ده يک آن از ياران پيامبر (ص) که معروف به فصاحت بودند، بلکه از پنج نفر آنها هم ديده نشده است. در اين باب آنچه «ابو عثمان جاحظ» در کتاب «البيان والتبيين» و ساير کتب خود در ستايش فصاحت و بلاغت آن حضرت گفته است، براي خواننده کافي است.
درباره فصاحت و بلاغت آن حضرت بايد گفت؛ وي پيشواي فصيحان و سرور بليغان است؛ چنانکه گفته اند: سخنان علي (ع) پايين تر از سخن خداوند و بالاتر از گفتار تمام بندگان است. فن خطابه و چيز نويسي را مردم از او آموخته اند. عبد الحميد بن يحيي گفته است؛ هفتاد خطبه ي اميرالمؤمنين (ع) را از حفظ کردم و پيوسته بر ارزش آن مي افزود.