الامام و معرفة الدنيا
أَيْنَ الْقُرُونُ الَّذِينَ غَرَرْتِهِمْ بِمَدَاعِبِکِ! أَيْنَ الْأُمَمُ الَّذِينَ فَتَنْتِهِمْ بِزَخَارِفِکِ! فَهَا هُمْ رَهَائِنُ الْقُبُورِ، وَمَضَامِينُ اللُّحُودِ. وَاللَّهِ لَوْ کُنْتِ شَخْصاً مَرْئِيّاً، وَقَالَباً حِسِّيّاً، لَأَقَمْتُ عَلَيْکِ حُدُودَ اللَّهِ فِي عِبَادٍ غَرَرْتِهِمْ بِالْأَمَانِي، وَأُمَمٍ أَلْقَيْتِهِمْ فِي الْمَهَاوِي، وَمُلُوکٍ أَسْلَمْتِهِمْ إِلَي التَّلَفِ، وَأَوْرَدْتِهِمْ مَوَارِدَ الْبَلَاءِ، إِذْ لَا وِرْدَ وَلَا صَدَرَ! هَيْهَاتَ! مَنْ وَطِئَ دَحْضَکِ زَلِقَ، وَمَنْ رَکِبَ لُجَجَکِ غَرِقَ، وَمَنِ ازْوَرَّ عَنْ حَبَائِلِکِ وُفِّقَ، وَالسَّالِمُ مِنْکَ لَا يُبَالِي إِنْ ضَاقَ بِهُِ مُنَاخُهُ، وَالدُّنْيَا عِنْدَهُ کَيَوْمٍ حَانَ انْسِلَاخُهُ. اعْزُبِي عَنِّي! فَوَ اللَّهِ لَا أَذِلُّ لَکِ فَتَسْتَذِلِّينِي، وَلَا أَسْلَسُ لَکِ فَتَقُودِينِي. وَايْمُ اللَّهِ - يَمِيناً أَسْتَثْنِي فِيهَا بِمَشِيئَةِ اللَّهِ - لَأَرُوضَنَّ نَفْسِي رِيَاضَةً تَهِشُّ مَعَهَا إِلَي الْقَرْصِ إِذَا قَدَرْتُ عَلَيْهِ مَطْعُوماً، وَتَقْنَعُ بِالْمِلْحِ مَأْدُوماً؛ وَلَأَدَعَنَّ مُقْلَتِي کَعَيْنِ مَاءٍ، نَضَبَ مَعِينُهَا، مُسْتَفْرِغَةً دُمُوعَهَا. أَتَمْتَلِئُ السَّائِمَةُ مِنْ رِعْيِهَا فَتَبْرُکَ؟ وَتَشْبَعُ الرَّبِيضَةُ مِنْ عُشْبِهَا فَتَرْبِضَ؟ وَيَأْکُلُ عَلِيٌّ مِنْ زَادِهِ فَيَهْجَعَ! قَرَّتْ إِذاً عَيْنُهُ إِذَا اقْتَدَي بَعْدَ السِّنِينَ الْمُتَطَاوِلَةِ بِالْبَهِيمَةِ الْهَامِلَةِ، وَالسَّائِمَةِ الْمَرْعِيَّةِ! طُوبَي لِنَفْسٍ أَدَّتْ إِلَي رَبِّهَا فَرْضَهَا، وَعَرَکَتْ بِجَنْبِهَا بُؤْسَهَا، وَهَجَرَتْ فِي اللَّيْلِ غُمْضَهَا، حَتَّي إِذَا غَلَبَ الْکَرَي عَلَيْهَا افْتَرَشَتْ أَرْضَهَا، وَتَوَسَّدَتْ کَفَّهَا، فِي مَعْشَرٍ أَسْهَرَ عُيُونَهُمْ خَوْفُ مَعَادِهِمْ، وَتَجَافَتْ عَنْ مَضَاجِعِهِمْ جُنُوبُهُمْ، وَهَمْهَمَتْ بِذِکْرِ رَبِّهِمْ شِفَاهُهُمْ، وَتَقَشَّعَتْ بِطُولِ اسْتِغْفَارِهِمْ ذُنُوبُهُمْ، «أُولئِکَ حِزْبُ اللَّهِ، أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ». فَاتَّقِ اللَّهَ يَابْنَ حُنَيْفٍ، وَلْتَکْفُفْ أَقْرَاصُکَ، لِيَکُونَ مِنَ النَّارِ خَلَاصُکَ. ترجمه: امام علي عليه السلام و دنياي دنيا پرستان اي دنيا به خدا سوگند! اگر شخصي ديدني بودي، و قالب حس کردني داشتي، حدود خدا را بر تو جاري مي کردم، به جهت بندگاني که آنها را با آرزوهايت فريب دادي، و ملّت هايي که آنها را به هلاکت افکندي، و قدرتمنداني که آنها را تسليم نابودي کردي، و هدف انواع بلاها قراردادي که ديگر راه پس و پيش نداشتند، امّا هيهات! کسي که در لغزشگاه تو قدم گذارد سقوط کرد، و آنکس که بر امواج تو سوار شد غرق گرديد، کسي که از دام هاي تو دوري جست پيروز شد و آن کس که از تو به سلامت گذشت نگران نيست که جايگاهش تنگ است، زيرا دنيا در پيش او چونان روزي است که گذشت. از برابر ديدگانم دورشو، سوگند به خدا، رام تو نگردم که خوارم سازي، و مهارم را به دست تو ندهم که هر کجا خواهي مرا بکشاني، به خدا سوگند، سوگندي که تنها اراده خدا در آن است، چنان نفس خود را به رياضت وادارم که به يک قرص نان هرگاه که بيابم، و به نمک به جاي خورشت قناعت کند، و آنقدر از چشم ها اشک ريزم که چونان چشمه اي خشک درآيد، و اشک چشم پايان پذيرد. آيا سزاوار است که چرندگان فراوان بخورند و راحت بخوابند، و گله گوسفندان پس از چَرا کردن به آغُل رو کنند، و علي نيز از زاد و توشه خود بخورد و استراحت کند؟ چشمش روشن باد! که پس از ساليان دراز، چهار پايان رها شده، و گلّه هاي گوسفندان را الگو قرار دهد!! خوشابحال آنکس که مسئووليّت هاي واجب را در پيشگاه خدا به انجام رسانده، و در راه خدا هرگونه سختي و تلخي را به جان خريده، و به شب زنده داري پرداخته، و اگر خواب بر او چيره شود بر روي زمين خوابيده، و کف دست را بالين قرار داده است، در گروهي که ترس از معاد خواب را از چشمانشان ربوده، و پهلو از بسترها گرفته، و لبهايشان به ياد پروردگار در حرکت است، با استغفار طولاني گناهان را زدوده اند.»[1] . «آنان حزب خداوندند، و همانا حزب خدا رستگار است»[2] .
إِلَيْکَ عَنِّي يَا دُنْيَا، فَحَبْلُکِ عَلَي غَارِبِکِ، قَدِ انْسَلَلْتُ مِنْ مَخَالِبِکِ، وَأَفْلَتُّ مِنْ حَبَائِلِکِ، وَاجْتَنَبْتُ الذَّهَابَ فِي مَدَاحِضِکِ.