خطر ترک امر به معروف و نهي از منکر
امام، در ادامه ي خطبه ي قاصعه و سخناني که گذشت، در اين باره، چنين فرمود: إنّکم إن لجأتم إلي غيره حاربکم أهل الکفر، ثمّ لا جبرائيل و لا ميکائيل و لا مهاجرون ولاأنصار ينصرونکم إلّا المقارعة بالسيف حتّي يحکم اللَّه بينکم. وإنّ عندکم الأمثال من بأس اللَّه وقوارعه و أيّامه ووقائعه. فلا تستبطئوا وعيده جهلاً بِأخذه، و تهاوناً ببطشه، ويأساً من بأْسه. فإنّ اللَّه سُبحانه لم يلعن القرن الماضي بين أيديکم إلّا لترکهم الأمر بالمعروف والنهي عن المنکر. فلعن اللَّه السفهاء لو کوب المعاصي، والعلماء لترک التناهي.[1] . و اگر شما به چيزي جز اسلامْ پناه بريد، کافران با شما پيکار خواهند کرد. آن گاه، نه جبرئيل ماند و نه ميکائيل و نه مهاجران و نه انصار که شما را ياري کنند، جز شمشير بر يکديگر زدن تا خدا ميان شما داوري کند. و همانا نمونه ها و داستان ها در دسترس شماست از عذاب خدا و سختي هاي او و روزهاي الهي و رُخدادهايش. سپس وعده ي عذاب را دير مينگاريد به بهانه ي نا آگاهي از کيفر او، و سبک [صفحه 116] شمردن انتقام او، و ايمن بودن از کيفرش، که همانا خداي سبحان، [مردم ]دوران گذشته را که پيش از شمايند، نفرين نکرد، جز براي آن که امر به معروف و نهي از منکر را واگذاشتند. پس خدا بي خردان را به خاطر انجام دادن معصيت ها، و خردمندان را به جهت رها کردن نهي از منکر، لعنت کرد. پيش از امام علي عليه السلام، پيامبر اسلام نيز اين خطر را براي مردم بازگو کرده بود که: يا أيّها الناس! إنّ اللَّه يقول لکم: مروا بالمعروف وانهوا عن المنکر، قبل أن تدعوا فلا أجيب لکم، و تسألوني فلا أعطيَکُم، وتستنصروني فلا أنصرکم.[2] . اي مردم! خداوند به شما مي فرمايد: «به خوبي فرمان دهيد و از زشتي باز داريد، پيش از آن که دعا کنيد و دعايتان را مستجاب نکنم و از من بخواهيد و به شما نبخشم و از من ياري طلبيد و ياريتان نرسانم». خطر ترک فريضه ي امر به معروف و نهي از منکر، براي تداوم انقلاب اسلامي، به حدّي است که امام علي عليه السلام تا آخرين لحظات زندگي، مردم را از آن برحذر مي داشت و در آخرين جمله وصيت نامه فرمود: لا تترکوا الأمر بالمعروف والنهي عن المنکر، فيولّي عليکم شرارکم، ثمّ تدعون فلا يستجاب لکم.[3] . امر به معروف و نهي از منکر را رها نکنيد، تا پليدان بر شما مسلّط گردند، آن گاه، دعا کنيد و مستجاب نشود. در ادامه ي خطبه ي قاصعه، امام، پس از تنبّه دادن به خطر ترک امر به معروف و نهي از منکر و پشت کردن به ارزش ها براي آينده ي امّت، تصريح مي کند که هم اکنون، جامعه اسلامي با اين مشکل روبروست. بنابر اين، اگر علاج نگردد، مردم بايد در انتظار سلطه ي [صفحه 117] اشرار باشند: ألا و قد قطعتم قيد الإسلام و عطّلتم حدوده وأمتم أحکامه.[4] . بدانيد که شما رشته ي اسلام را گسستيد و حدود آن را معطّل گذارديد و احکام آن را ميرانديد. آري؛ دست از اطاعت پيشواي حکيم و حقجوي کشيدن و دژ استوار دين را با گرايش ها و منش هاي جاهلانه شکستن، و معيارگرايي، شايسته سالاري، تشکّل، همسويي و همدلي را وانهادن و به تفرقه و تَفَرعن هاي شيطاني خو کردن، به عناوين پر طمطُراق بسنده کردن، و از حقّ و حقيقت و ايمان اسلام، فقط عناوين را يدک کشيدن، از اقامه ي امر به معروف و نهي از منکر و اجراي حدود الهي سر باز زدن و احکام دين را ميراندن... اينهاست راز شکست و فرو افتادن در دشواري ها و ماندن در گردونه ي حرکت ها و در نتيجه، تباه شدن، و چيرگي شيطاني دشمن را با چشم ديدن و...
از نگاه امام علي عليه السلام، يکي از عوامل اصلي تداوم انقلاب اسلامي، امر به معروف و نهي از منکر است. اقامه ي همه ي ارزش هاي اسلامي و انساني، ارتباط مستقيم با اين فريضه دارد. اگر اين فريضه فراموش شود، ارزش ها به فراموشي سپرده خواهد شد، و روزي که جامعه ي اسلامي از ارزش هاي ديني روي گرداند و به چيزي جز اسلام، پناه برد، نصرت الهي را از دست خواهد داد، در پيکار با دشمنان خارجي، فرو خواهد ماند، حکومت محمّدي و علوي شکست خواهد خورد، اشرار بر جامعه اسلامي سلطه خواهند يافت و دعاي اخيار، مستجاب نخواهد شد.
صفحه 116، 117.