سياست هايِ سقوط آفرين
[صفحه 89] امام، تأکيد مي کند که ظلم و ستمگري، با هر عنوان و با هر شکلي، زوال آفرين است و چون در جامعه اي ستمْ روا داشته شد، در نتيجه، شمشير در ميان نهاده مي شود و قدرت و ابهّت حکومت، زدوده مي شود. چنين است که او ظلم را بدترين شيوه ي سياست دانسته و تأکيد کرده است که ستم و ستمگري، گام ها را نااستوار،نعمت ها را دگرگون، و امّت ها و دولت ها را هلاک مي کند. علي عليه السلام در عهد نامه ي خويش به مالک مي نويسد: هرگز در برخورد با دگرانديشان، خونريزي را معمول مدار که خونريزي ناحق، نقمت الهي را باعث مي شود و نعمت را مي زدايد و هرگز هيچ حاکميت و سُلطه اي، با خونريزي استوار نمي شود؛ بلکه وهن مي آورد و سستي مي آفريند. او تأکيد مي کند که اگر حکومتي به سوء تدبير دچار شد و سياستي خردمندانه و دقيق نداشت، رو به تباهي مي نهد و در نتيجه، سقوط مي کند. حکومتي که بهترين امکانات را براي حاکم و سلطه ي حاکم، جلب مي کند و به جاي از خود گذشتگي (ايثار)، به خودگرايي و جلب و جذب امکانات برخود و دانه درشت ها (استئثار) مي پردازد، بي گمان، در سراشيبي سقوط قرار مي گيرد. امام مي فرمايد: حاکماني که به جاي کارهاي بنيادي و سياست هاي اساسي و برنامه ريزي هايِ اصولي، به مسائل جزيي، بي اساس و زودگذر مي پردازند، به زوالْ دچار خواهند شد. آنان که بلندي ها و سرافرازي ها را به يک سو مي نهند و به کارهاي خُرد و پست مي پردازند، حکومت را رو به سقوط مي برند. تأمّل در اين گونه آموزه هايِ او، براي حاکمان، مسئولان و سر رشته داران حکومت، بسي لازم و کارآمد است.
امام، سياست هايي را باعث تباهي و دگرگون کننده دانسته است. اين گونه سياست ها، گو اين که روزگاري کوتاه، سودمند افتند و زماني نه چندان طولاني، حکومت را استوار بدارند، بالاخره در نهايت، به سقوط و تباهي آن منجر خواهند شد. آنچه را که آموزه هاي علي عليه السلام دگرسان کننده و باعث تباهي نشان داده، عبارت اند از: تجاوز به حقوق مردم، خونريزي به ناحق، سوء تدبير در اداره ي امور، خودخواهي و استئثار، مقدّم دانستن حاکمان و سران و اطرافيان حکومت بر ديگران، بي توجّهي به حرکت ها و امور بنيادين، و پرداختن به مسائل کوچک و بي ثمر و کم اهميّت، واگذاري کارها به افراد ناکارآمد، و بهره نگرفتن از انسان هايِ کارآمد.
صفحه 89.