واداشتن
488. امام علي عليه السلام- از سخنش به محمّد بن حنفيه، هنگامي که در روز جملْ پرچم را به او سپرد-: کوه ها از جاي کَنده شوند و تو استوار باش. دندان هايت را برهم بفشار و کاسه ي سرت را به خدا عاريه ده. پايت را بر زمين بکوب و چشمت را به دورترين نقطه ي سپاه بيفکن و چشم بر هم نِه و بدان که پيروزي، از سوي خداوند سبحان است. 489. امام علي عليه السلام- از سخنان او که هنگام نبرد به يارانش مي فرمود: گريزي که پس از آنْ بازگشت باشد، يا عقب نشيني اي که پس از آنْ حمله باشد بر شما سخت نيايد. حقّ شمشيرها را ادا کنيد وپهلوي ها [ي دشمن] را به خاک درآريد.بکوشيد تا نيزه را هرچه کارگرتر فرو بريد و ضربت را هرچه سخت تر وارد سازيد، و صداها را بميرانيد، که دورکننده تر است سستي و اضطراب را. به خدايي که را [صفحه 590] شکافت و جانداران را آفريد، [منافقان] اسلام را نپذيرفته اند، بلکه تسليم شده اند و کفر را پنهان ساخته اند و هر گاه ياوراني بيابند، کفر را آشکار سازند. 490. امام علي عليه السلام- در تشويق يارانش به نبرد-: زرهپوشان را پيش داريد و بي زرهان را عقب اندازيد. دندان ها را سخت برهم بفشاريد که جلوگيرنده ي شمشيرهاست از اين که به کاسه ي سر رسند. پيرامون نيزه ها بپيچيد،که حرکت آفرين است براي نيزه ها، و چشم ها را برهم نهيد که نيرو بخش تر است دل ها را و آرامش دهنده تر است براي قلب ها، و صداها را بميرانيد که از بين برنده تر است سُستي را، و پرچم خود را نيمه افراشته مداريد و اطراف آن را خالي مگذاريد و آن را جز به دست دليران و حافظان شرافت و آبرويتان مسپاريد؛ چرا که شکيبايانِ به هنگام فرود آمدن بلاها، کساني اند که خود را گِرد پرچم بدارند و دو سوي آن، يعني پشت و جلوي آن را پُر مي سازند. نه از آن پس مي مانند تا به دشمنش بسپارند، و نه از آن، پيش مي افتند که تنهايش گذارند. هر کسي، حريف خود را کفايت کند و به برادرش نيز ياري رساند و حريفِ خود را به برادرش وا نگذارد تا نزد او جمع گردد حريف خود و حريف برادرش. به خدا سوگند، اگر از شمشير اين جهان گريختيد، از شمشير آن جهانْ سالم نمانيد. شما دلاوران عرب و از شناخته شدگان هستيد. در گريختن، خشم خداوند و خواري هميشگي و ننگ جاودان است، و فرارکننده، زياد کننده ي عمر خود نيست و ميان او و حادثه ي روزانه، مانعي نيست. آن که به سوي خدا روي آرد، مانند تشنه اي است که بر آبْ وارد شود. بهشت، زير لبه هاي نيزه هاست؛ روزي که آن خبرها آشکار گردد. به خدا سوگند، من به ديدار آنان (دشمنان) شيفته ترم از آنان به بازگشت به خانه هايشان! بار خدايا! اگر از حق سر باز زدند، جمعيتشان را پريشان ساز و ميانشان اختلاف افکن و به خاطر خطاکاريشان، هلاکشان کن. آنان از جايگاهشان برکَنده [صفحه 591] نشوند، مگر با نيزه ي سوراخ کننده ي تنِ آنان؛ چنان که نسيم از آن بيرون آيد، و ضربتي که کاسه ي سر را بدرانَد، و استخوان ها را خُرد کند و بازوها و پاها را از کار اندازد، تا آن که با حمله ي پياپي لشکر، تيرباران شوند و با قبيله ها و گروه ها سنگ باران شده باشند و سپاهيان، هزار هزار، به شهرهايشان درآيند، و اسبان سرزمين هايشان را که روي در روي يکديگرند، زير سُم بسايند. 491. الکافي- به نقل از مالک بن اعين-: امير مؤمنان- که درود خدا بر او باد- مردم را در صفّين تشويق کرد و فرمود: «خداوند- عزّوجلّ- شما را بر داد و ستدي راهنمايي کرد که از عذاب دردناک، رهايي بخشد و به خير، ايمان به خداوند و پيکار در راه خدا وا دارد و پاداش خود را آمرزش گناه و جايگاه هاي پاک در بهشت هاي برين قرار داد و خداي- عزّ وجلّ- فرمود: "در حقيقت، خدا کساني را که در راه او صف در صف، چنان که گويي بنايي ريخته شده از سُرب اند وجهاد مي کنند، دوست مي دارد". پس زره پوشان را پيش فرستيد و بي زرهان را عقب اندازيد و دندان ها را سخت به هم بفشاريد که آن، جلوگيرنده ي شمشيرهاست از اين که به کاسه ي سر رسند. پيرامون نيزه ها بپيچيد که حرکت آفرين است براي نيزه ها، و چشم ها را برهم نهيد که نيروبخش تر است براي دلها، و آرامش دهنده تر است براي قلب ها، وصداها را بميرانيد که بيرون کننده تر است سُستي را و شايسته تر است براي متانت. 492. امام علي عليه السلام- در حکمت هاي منسوب به ايشان-: در جنگ شکيبايي نکند و صادقانه با آن رو به رو نگردد، مگر سه گروه: آن که روشن بيني در دين دارد؛ يا آن که غيرتمند بر حريم است؛ و يا آن که از خواري و ذلّت، دردمند و خشمگين است. [صفحه 592]
487. الکافي- به نقل از ابو صادق-: شنيدم که علي عليه السلام مردم را در سه جا وا مي داشت، جمل، صفّين و نهروان. مي فرمود: «بندگان خدا! از خدا پروا کنيد، ديده ها را بر بنديد، صداها را پايين آوريد، سخن را کوتاه کنيد، و خود را براي پيکار، جدال، رو در رو شدن، درگيري، نبرد، دست به گردن شدن و رزمِ خشن، آماده سازيد و پايدار باشيد "و خدا را بسيار ياد کنيد، باشد که رستگار شويد، و خدا و رسولش را پيروي کنيد و با هم نزاع مکنيد، که سست شويد و مهابت شما از بين برود، و صبر کنيد که خدا با شکيبايان است"».
صفحه 590، 591، 592.