آرايش سپاه
474. دعائم الاسلام- درباره ي علي عليه السلام-: به درستي که او به هنگامي که عازم نبرد مي شد، دسته ها را آماده مي کرد و ميان قبيله ها جدايي مي افکند، و بر هر گروهي فردي را مي گماشت، صف ها را منظّم مي کرد و سپاه را گروه گروه مي کرد. آن گاه به نبرد مي رفت. 475. امام علي عليه السلام- در بيان چگونگي نبرد-: پياده ها و تير اندازها را جلو بيندازيد. پس آنان، [دشمن را] تيرباران کنند و دو طرف، با نيزه هجوم برند. سواره ها و نيروهاي ويژه را پناهِ پرچم و پيشروان قرار دهيد و از جاي خود حرکت مکنيد، آن گاه که سواره اي از دشمن تنها باشد. 476. امام علي عليه السلام- در سفارشي که به سپاه کرد، هنگامي که آن را به سوي دشمن گسيل داشت-: هرگاه بر دشمن فرود آمديد يا دشمن بر شما فرود آمد، لشکرگاهتان بر فراز بلندي ها يا دامنه ي کوه ها يا بين رودخانه ها باشد، تا براي شما پناه و براي دشمن، مانعي بر سر راه باشد؛ و جنگتان از يک سو يا دو سو باشد و براي خود، ديده بان هايي در ستيغ کوه ها يا فراز پشته ها بگماريد، تا مبادا دشمن از جايي ترسناک يا امن آيد، و بدانيد که پيشروان لشکر، ديده بان هاي آن هستيد و ديده بان ها، پيشروانِ جاسوسان اند. بپرهيزيد از پراکندگي! پس هرگاه فرود مي آييد، با هم فرود آييد، و هر گاه کوچ مي کنيد، با هم کوچ کنيد، و هرگاه شب شما را فرا گيرد، نيزه ها را گِرداگِرد خود، برپا داريد، و مخوابيد جز اندک، يا آن را مضمضه کنيد (لَختي بخوابيد و لَختي بيدار مانيد). [صفحه 578]
473. دعائم الاسلام- درباره ي علي عليه السلام-: او به هنگامي که براي نبرد آماده مي شد، براي سپاه، راست و چپ و ميانه قرار مي داد که خود، در ميانه بود و براي آنها رابطهايي معيّن مي کرد، و پيشرواني جلو مي فرستاد، و آنان را به آهسته سخن راندن و نيايش و خاطرجمعي و بيرون کشيدن شمشيرها و آشکار ساختن توان و نيرو، دستور مي داد، و به اين که هر گروهي بر جاي خود قرار گيرد و اين که هر کس يورش بَرَد، پس از يورش، به جاي خود برگردد.
صفحه 578.