پرهيزاندن از ستم و ناداني در قضاوت
386. امام علي عليه السلام: آن که داوري هايش ستم باشد، قدرتش نابود شود. 387. امام علي عليه السلام: به درستي که دشمن ترينِ آفريدگان، نزد خداوند- عزّ وجلّ- دو کس اند:... و کسي که مرداني را از ميان نادانان گرد آورد، گرفتار تاريکي فتنه هاست. آدم نمايان، او را دانا ناميده اند و يک روز را به سلامت نگذرانده است. صبح زود برخاست و چيزي بسيار فراهم آورد، [با اين که] آنچه از آن اندک است، بهتر است از آنچه زياد باشد، تا آن گاه که از آبِ بدمزه، سيراب شود و دانش بيهوده اندوزد. پس ميان مردم، به داوري نشيند و خود را عهده دار گشودن مشکل ديگري بيند؛ و اگر با يک قاضي مخالفت کند، بر او پيشي گيرد و در امان نيست که حکم او را آن که پس از او مي آيد، بشکند، آن گونه که او با پيشينيان کرد؛ و اگر کارِ سربسته و دشواري نزد او بَرَند، ياوه هايي چند از رأي خود، آماده گردانَد و آن را صواب داند. پس او با فرورفتن در امور مشتبه، گويا در تنيده هاي عنکبوت است که نمي داند بر خطاست يا به حقيقت رسيده است. آنچه را خود نپذيرد، علم به حساب نيارد و جز آنچه خود بدان رسيده، به مذهبي معتقد نباشد. [صفحه 516] اگر چيزي را به چيزي قياس کرد، رأي خود را تکذيب نکند و اگر حکمي را نداند، آن را بپوشانَد؛ چرا که از ناداني خويش آگاه است، تا به وي نگويند که نمي داند. آن گاه جسارت بورزد و داوري کند. پس او کليد تاريکي هاست، جوينده ي شبهات است و پوينده ي جهالت ها. از آنچه نمي داند، عذر نخواهد تا سالم مانَد. و به دانش از روي قطع و يقين نچسبد تا بهره بَرَد. روايت ها را بپراکَنَد، چنان که باد، کاه را زير و رو سازد. ارثيه ها از او بگريند و خون ها از او فرياد کنند. با دادرسي اش، ناموس حرام، حلال گردد و حلال، حرام شود. نه در صدور حکم آنچه بر او وارد شود، مورد اعتماد است، و نه در آنچه از او سر زد، شايسته است؛ چرا که مدّعي دانستن حقيقت است. [صفحه 517]
385. امام علي عليه السلام: زشت ترين کار، ستمِ قُضات است.
صفحه 516، 517.