جلوگيري از دست و دل بازي در اموال عمومي

262. امام علي عليه السلام: سخاوتمندي زمامداران در اموال عمومي مسلمانان، ستم و عهدشکني است.

263. امام علي عليه السلام- از سخن وي با عبداللَّه بن زمعه که از شيعيانش بود و در دوران خلافتش بر وي وارد شد و از او مالي مي خواست-: اين مال، نه از آنِ من است و نه از آنِ تو؛ بلکه غنيمتِ مسلمانان است که در سايه ي شمشيرها به دست آمده است. اگر در جنگ با آنان شريک بودي، تو نيز به اندازه ي آنها سهم داري؛ وگرنه، دستاورد آنان، براي غير دهان هايشان نيست. 264. دعائم الاسلام: [علي عليه السلام] نشسته بود و مالي را ميان مسلمانان قسمت مي کرد. پيرمردي کهن سال، کنارش ايستاد و گفت: اي اميرمؤمنان! من پيرمردي کهن سالم، چنان که مي بيني، و برده اي مُکاتَب[1] هستم. از اين مال به من کمک کن. فرمود: «به خدا سوگند، اين ثروت، دست رنج من نيست. ارث پدرم هم نيست؛ ليک، امانتي است که براي نگهداري به من سپرده شده و من به صاحبانش بر مي گردانم؛ امّا بنشين». پيرمرد نشست و مردم، گرداگرد امير مؤمنان بودند. به آنان نظر افکند و فرمود: «خداي بيامرزد کسي که پيرمرد کهن سالي را ياري رساند!» مردم، شروع به کمک کردن کردند.

[صفحه 426]

صفحه 426.

مُکاتَب، برده اي را گويند که با مالک خود، قراردادي بسته که اگر بهايش را بپردازد، آزاد باشد.