انتقاد پذيري
«فلا تکُفّوا عَنْ مَقالَةٍ بِحَقٍّ اَوْ مَشْوَرَةٍ بِعَدْلٍ فَاِنّي لَسْتُ في نَفْسي بِفَوقِ اَنْ اُخْطِي ءَ ولا آمَنُ ذلِکَ مِنْ فِعلي الاّ اَنْ يَکْفِيَ اللّه ُ مِنْ نفسي ما هو اَمْلَکُ بِهِ مِنِّي؛[1] پس، از گفتن سخن حق يا مشورت عدالت آميز خودداري نکنيد؛ زيرا من خويشتن را مافوق آنکه اشتباه کنم نمي دانم و از آن در کارهايم ايمن نيستم، مگر اينکه خدا مرا در کار نفس کفايت کند که از من بر آن تواناتر است.» البته، اگرچه حضرت انتقاد خيرخواهانه را سازنده مي داند، اما هشدار مي دهد که اين نقد و انتقاد و عيب نمايي افراد از زمامداران خويش، نبايد به مخالفت و تمرد و عدم اطاعت از حاکمان حق و عادل منجر شود؛ زيرا نتيجه مخالفت بي اساس و انتقاد مغرضانه، فساد جامعه و عدم توانايي حاکم عادل بر مديريت صحيح و رشد جامعه است؛ چنان که فرموده است: آفةُ الرَّعِيَّةِ مُخالَفَةُ القادَةِ[2] ؛ آفت مردم مخالفت با زمامداران است.» حضرت با توجه به اينکه نقد سازنده مي تواند بسياري از انحرافهاي زمامداران را اصلاح کند و جامعه را به سوي ترقي و تکامل پيش برد، تأکيد فراواني بر انتقاد سازنده دارد. در سيره امام علي عليه السلام راه انتقاد و نصيحت باز بود و خود حضرت در دوران 25 ساله زمامداري خلفاي سه گانه بارها به آنها پند مي داد و نسبت به کارهاي خلافشان به شدت انتقاد مي کرد و راه خير و صلاح را به آنها نشان مي داد.
اميرالمؤمنين عليه السلام به صراحت کلام حق را براي مسئولان جامعه بيان مي کرد و در عين حال تأکيد مي ورزيد که اين سنگيني کلام حق را بايد پذيرفت؛ چراکه اگر کلام حق براي کسي سنگين باشد، عمل به آن برايش دشوارتر خواهد بود. حضرت علي عليه السلام از مردم مي خواهد که حرف حق را در هرحال به او يادآوري کنند و او را بي نياز از مشورت و نصيحت ندانند: