انجام بازرسي مستمر















انجام بازرسي مستمر



آن حضرت هميشه به فرمانداران خود توصيه مي نمود که افرادي خبره و متعهد و امين به عنوان بازرس به صورت آشکار و پنهان، کار عاملان و کارمندان حکومتي را مورد بررسي قرار دهند و آنچه را که مشاهده نموده اند، به فرمانداران گزارش دهند؛ چنان که به مالک اشتر چنين امر مي فرمايند:

«... ثُمَّ تَفَقَّدْ اَعْمالَهُمْ، وَابْعَثِ الْعُيُونَ مِنْ اَهْلِ الصِّدقِ والوَفاءِ عَلَيْهِم، فَاِنَّ تَعاهُدَکَ فِي السِّرِّ لاُِمُورِهِمْ حَدْوَةٌ لَهُمْ عَلَي اسْتعمالِ الاَمانَةِ والرِّفقِ بالرَّعِيَّةِ. و تَحَفَّظْ مِنَ الاَْعوانِ، فاِنْ اَحدٌ مِنْهُم بَسَطَ يَدَهُ اِلي خيانَةٍ اِجْتَمَعَتْ بِها عَلَيهِ عِنْدَکَ اَخْبارُ عُيُونِکَ، اِکْتَفَيْتَ بِذلکَ شاهِدا فَبَسَطْتَ عَلَيْهِ الْعُقوُبَةَ في بَدَنِهِ و اَخَذْتَهُ بِما اصابَ مِنْ عَمَلِهِ، ثُمَّ نَصَبْتَهُ بمقامِ المَذَلَّةِ وَ وَسَمْتَهُ بالخيانَةِ، و قَلَّدْتَهُ عارَ التُّهَمَةِ؛[1] کارهاي آنان را زير نظر بگير و [براي آنان [مأموران مخفي راستگو و باوفا بگمار؛ زيرا مراقبت و بازرسي پنهاني امور آنان، سبب مي شود که آنان به امانت داري و مداراي با مردم وادار شوند. اعوان و انصار خويش را سخت زيرنظر بگير. اگر يکي از آنان به خيانت دست زد و گزارش مأموران مخفي تو به اتفاق آن را تأييد کرد، به همين مقدار از شهادت بسنده کن و او را زير تازيانه کيفر بگير و آنچه به خاطر اعمالش به دست آورده از او بگير و او را در جايگاه ذلت قرار ده و علامت خيانت بر او بگذار و طوق بدنامي به گردنش بيفکن.»

آن حضرت در نامه اي به منذربن جارود، فرماندار خود در اصطخر چنين نوشت:

«به من گزارش داده اند که کارهاي حکومتي را رها کرده، به لهو و لعب و صيد و شکار مي پردازي و به تفريح و گردش مي روي و در اموال عمومي و خداوند دست خيانت دراز کرده، و به خويشاوندانت داده اي، گويي که ميراث پدر و مادر توست. به خدا سوگند! اگر اين گزارش درست باشد، همه خويشاوندانت و خاک کفشت از تو بهتر خواهند بود و بدان که لهو و لعب مورد رضاي خداوند نيست و خيانت به مسلمانان است. و سپس حضرت او را مجازات کرده و از کار برکنار کردند.[2]









  1. همان.
  2. انساب الاشراف، بلاذري، احمدبن يحيي، ج2، ص 391؛ نهج البلاغه، نامه71.