مقاله: خوارج
محل نگهداري: پايگاه اطّلاع رساني سراسري اسلامي(پارسا) وات، ويليام مونتگمري عنوان متن گزيده شده: The Kharijites نمايه: برخورد علي(ع) با خوارج چکيده: اين نوشته قسمتي از کتاب دوره شکل گيري انديشه اسلامي، نوشته مونتگمري وات است. نويسنده دوره عثمان را زمينه پيدايش اختلافات اجتماعي و طبقاتي و اقتصادي مي داند بطوريکه هر جريان در پي تحکيم موقعيت خود و رسيدن به منافع بيشتر بود. بنيان و ريشه به حاکميت رسيدن اموريان و شکل گيري خوارج در اين دوره بود. وي پس از تحليل رخدادهاي دوره عثمان به خلافت امام علي(ع) مي پردازد و اين خلافت را خواست همگاني مسلمانان مي داند. او سپس به بررسي معارضه جويي طلحه و زبير و وقوع جنگ جمل مي پردازد و جنگ صفين را به عنوان پيش درآمدي بر پيدايش خوارج بررسي مي کند. پس از اين وات به پايه هاي تئوري خوارج مي پردازد و مي گويد: عبارت لا حکم إلا لله که ريشه اعتقادات سياسي خوارج است از قرآن گرفته اند و در ابتدا آنرا به معناي نفي هر نوع قضاوت غير از داوري خدا به کار مي بردند، ولي به تدريج به معناي نفي حکومت به کار رفت. بحث بعدي نويسنده درباره معناي واژه خوارج و جايگاه تاريخي آنهاست. او انشعاب هاي خوارج مانند ازارقه، حروريه و وهبيه را بررسي کرده و تحولات عقيدتي و سياسي آنها را تحليل نموده است.
حکومت نامه امام علي عليه السلام: متون انگليسي, جلد پنجم (شماره 1587)، ص 167-187.