پيامبر واميرالمؤمنين بر فراز منبر[1]
مقارن ظهر، انتظار مردم به پايان رسيد و مناديِ حضرت نداي نماز جماعت داد. پس از بيرون آمدن مردم از خيمه ها و آمادگي صفها براي نماز، پيامبر صلي اللَّه عليه و آله از خيمه ي خود بيرون آمدند و نماز را به جماعت خواندند. بعد از آن مردم ناظر بودند که پيامبر صلي اللَّه عليه و آله بر فراز آن منبر ايستادند و اميرالمؤمنين عليه السلام را فرا خواندند و به او دستور دادند بالاي منبر بيايد و در سمت راستش بايستد. قبل از شروع خطبه، اميرالمؤمنين عليه السلام يک پله پائين تر بر فراز منبر در طرف راست حضرت ايستاده بودند و دست پيامبر صلي اللَّه عليه و آله بر شانه ي آن حضرت بود. سپس حضرت نگاهي به راست و چپ جمعيت نمودند و منتظر شدند تا مردم کاملاً جمع شوند. زنان نيز در قسمتي از مجلس نشستند که پيامبر صلي اللَّه عليه و آله را به خوبي مي ديدند. پس از آماده شدن مردم، پيامبر اکرم صلي اللَّه عليه و آله سخنرانيِ تاريخي و آخرين خطابه ي رسمي خود را براي جهانيان آغاز کردند. با در نظر گرفتن اين شکل خاص از منبر و سخنراني، که دو نفر بر فراز منبر در [صفحه 50] حالت قيام ديده مي شوند و بيش از صد و بيست هزار نفر اين منظره ي بديع را مي نگرند، به استقبالِ سخنانِ حضرت خواهيم رفت. يادآور مي شود که اجتماع 120000 نفر براي يک سخنراني و در مقابل يک خطيب که همه شخص او را ببينند در دنياي امروز هم مسئله ي غير عادي است، تا چه رسد به عصر بعثت که در گذشته ي شش هزار ساله ي انبيا تا آن روز هرگز چنين مجلس عظيمي براي سخنراني تشکيل نشده بود.
.
صفحه 50.