آماري از موضوعات و کلمات در خطبه غدير

با نگرشي در سرتاسر خطبه سه جهت مهم آماري را مورد توجه قرار مي دهيم:

اول: آماري از موضوعات مورد نظر حضرت و تعداد جملاتي که درباره ي هر يک آمده، و شرح آن چنين است:

1. صفات خداوند تعالي: 110 جمله.

2. مقام پيامبر صلي اللَّه عليه و آله: 10 جمله.

3. ولايت اميرالمؤمنين عليه السلام: 50 جمله.

4. ولايت ائمه عليهم السلام: 10 جمله.

5. فضائل اميرالمؤمنين عليه السلام: 20 جمله.

6. حکومت حضرت مهدي عليه السلام: 20 جمله.

7. شيعيان اهل بيت و دشمنان ايشان: 25 جمله.

8. بيعت با معصومين عليهم السلام: 10 جمله.

9. قرآن و تفسيرِ آن: 12 جمله.

10. حلال و حرام، و واجبات و محرمات: 20 جمله.

دوم: آماري از کلمات و اسماء به کار رفته در خطبه که اهميت آنها را جلوه مي دهد:

1. نام اميرالمؤمنين عليه السلام چهل بار به عنوان «علي عليه السلام» تصريح شده است.

2. کلمه ي «ائمه عليهم السلام» ده بار صريحاً آمده است.

3. نام امام زمان عليه السلام چهار بار به عنوان «مهدي عليه السلام» ذکر شده است.

[صفحه 195]

البته اکثر خطبه درباره ي ائمه عليهم السلام است که به صورت ضمير يا اشاره يا عطف آمده است، و نيز درباره ي ائمه عليهم السلام مطالب بسياري به صورت ضمير و عطف به مطالب قبل ذکر شده است. همچنين مطالب بسياري درباره ي حضرت بقية اللَّه عليه السلام آمده است. منظور از ذکر موارد فوق، تصريحهاي پيامبر صلي اللَّه عليه و آله به اين اسماء مبارک است که اهميت فوق العاده ي آن را مي رساند.

سوم: آماري از آيات قرآني که به عنوان شاهد و يا براي تفسير در خطبه آمده است. استشهاد به آيات قرآن در بسياري از مواضع خطبه از نکات شاخص آن است. آياتي که در خطبه ي غدير به عنوان شاهد يا تفسير آمده 50 مورد است که اهميت اين سند بزرگ اسلام را جلوه گر مي کند.

تفسير 25 آيه ي قرآن به اهل بيت عليهم السلام و 15 آيه به دشمنان اهل بيت عليهم السلام در متن خطبه نيز از نکات بسيار مهم آن است.

بيش از 10 آيه از قرآن نيز در ايام واقعه ي غدير نازل شده که آيات «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْکَ مِنْ رَبِّکَ...» و «الْيَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دينَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْکُمْ نِعْمَتي وَرَضيتُ لَکُمُ الإِسْلامَ ديناً» و «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ» نمونه هاي بارز آن است.

اينها آماري مختصر از مواضع مهم خطبه بود. با مطالعه ي دقيق تر خطبه مي توان آمارهاي جالبتري تهيه کرد و به نکات دقيق تري پي برد.

[صفحه 197]

صفحه 195، 197.

---