مقاله: مصلحت انديشي و تكليف محوري در انديشه و سيره امام علي












مقاله: مصلحت انديشي و تکليف محوري در انديشه و سيره امام علي



انديشه صادق، پياپي 1، ص 4-11، فارسي، کتابنامه: 11.

سليمي، موسي

نمايه:مصلحت؛ انديشه هاي اجتماعي سياسي امام علي(ع) (امام علي(ع) )؛ اجتهاد و مصلحت(فقه و اصول)

چکيده: نويسنده پس از مفهوم شناسي واژه هاي تکليف و مصلحت، مصلحت را به اعتبار شرع مقدس به سه نوع مصالح معتبره، مصالح ملغاة و مصالح مسکوت عنها (مصالح مرسله) تقسيم کرده است، که خود مصالح مرسله نيز به سه قسم ضروريه، حاجيّه و تحسينيه تقسيم مي گردد. بر اساس اين نوشتار، مصالح مرسله در فقه اهل سنت يکي از منابع استنباط احکام است اما از ديدگاه شيعه حکم ناشي از مصالح مرسله به شارع انتساب نمي يابد و به عنوان اختيارات ولي امر محسوب مي شود. خانه نشيني حضرت علي(ع)، عفو مجروحان و آزادي اسيران، تخريب خانه ها و مغازه هاي کساني که به سوي معاويه مي گريختند، ازدواج اجباري زنان زناکار و توقف جنگ در صفين از نمونه هاي مصلحت انديشي حضرت علي(ع) دانسته شده است. به عقيده نويسنده، مصلحت انديشي وسيله اي براي حفظ و بقاي دين در زمان هاي گوناگون است که نوعي انعطاف پذيري به دين و احکام اسلامي مي دهد تا اصل دين در شرايط حساس حفظ شود. اين امتياز دين نبايد به وسيله اي براي حفظ حکومت و قدرت تبديل گردد.