حدود الهي















حدود الهي



قوام و هويت يک جامعه ي اسلامي، به اجراي حدود الهي در آن بستگي دارد. يکي از مهم ترين اهداف دين اسلام اجراي حدود الهي در جامعه است[1] که سلامت و سعادت آن را به دنبال دارد و جامعه اي که در آن حدود الهي اجرا نشود نمي توان به معني دقيق

[صفحه 29]

کلمه آن را جامعه ي اسلامي ناميد. در اجراي حدود الهي، حتي، پيامبر (ص) و امام معصوم (ع) نيز هيچ اختياري از خود ندارند و موظف به اجراي اين حدودند.[2] حد و مرز آزادي در جامعه ي اسلامي تا جايي است که حدود الهي خدشه دار نشود يا معطل نماند. تحت هيچ شرايطي نبايد حدود الهي معطل بماند و هيچ حاکمي حق ندارد اين حدود را معطل گذارد يا بنا به مصالحي از اجراي آنها چشم پوشي کند.[3] منظور از حدود الهي که حد و مرز مشخص براي آزادي مخالفان- و همگان- در جامعه ي اسلامي است، معني تخصصي و حقوقي آن است که در قرآن بدان تصريح شده و سنت و سيره بر اساس آنها به پيش رفته است.[4] به عبارت ديگر، قرآن مهم ترين معيار تعيين کننده ي حدود آزادي مخالفان و دشمنان در يک جامعه ي اسلامي است زيرا در آن، هم به حدود الهي تصريح شده است و هم اصول و مباني مسلم اسلام را مي توان پيدا کرد. حضرت علي (ع) معتقد بود که قرآن باغستان عدل است[5] و به شيوه ي عدل و عدالت سخن مي گويد.[6] بنابراين طبيي است که مي تواند بهترين معيار براي تعيين حدود آزادي قرار گيرد. در مورد اقليت هاي مذهبي که در جامعه ي اسلامي زندگي مي کنند و به حدود الهي به مفهوم اسلامي آن اعتقاد ندارند، حدود و قوانين مورد نظر خودشان اجرا مي شود و حدود مورد قبول خودشان جاري مي گردد.[7] اما در حوزه ي سياست و اجتماع، موظف به رعايت حد و مرزهاي حاکم بر جامعه هستند.

[صفحه 30]


صفحه 29، 30.








  1. ر. ک. سوره ي بقره: 178 و 229 و 230، سوره ي نساء: 13، سوره ي توبه: 97 و 112، سوره ي مجادله: 4، سوره ي طلاق: 1، نهج البلاغه، محمد بن محمد بن نعمان الشيخ المفيد، الجمل، سيد جعفر شهيدي (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1371)، خطبه ي 131، ص 129.
  2. نصرالدين الطوسي، تجريد الاعتقاد، حققه محمد جواد الحسين الجلالي (قم: مکتب الاعلام الاسلامي، 1407 هجري) ص 281، نهج البلاغه، محمد بن محمد بن نعمان الشيخ المفيد، الجمل، سيد جعفر شهيدي (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1371)، خطبه ي 105، ص 98، خطبه ي 131، ص 129، خطبه ي 205، ص 239.
  3. نصرالدين الطوسي، تجريد الاعتقاد، حققه محمد جواد الحسين الجلالي (قم: مکتب الاعلام الاسلامي، 1407 هجري) ص 281، نهج البلاغه، محمد بن محمد بن نعمان الشيخ المفيد، الجمل، سيد جعفر شهيدي (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1371)، خطبه ي 105، ص 98، خطبه ي 131، ص 129، خطبه ي 205، ص 239.
  4. براني نمونه ر. ک. سوره ي بقره: 230 -228: سوره ي نساء: 16 -10، سوره ي مجادله: 4 -3، سوره ي طلاق: 1، سوره ي نور: 5 -1، محمد بن محمد بن نعمان الشيخ المفيد، الجمل، نصرالدين الطوسي، تجريد الاعتقاد، حققه محمد جواد الحسين الجلالي (قم: مکتب الاعلام الاسلامي، 1407 هجري) ص 281، نهج البلاغه، محمد بن محمد بن نعمان الشيخ المفيد، الجمل، سيد جعفر شهيدي (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1371)، خطبه ي 105، ص 98، خطبه ي 131، ص 129، خطبه ي 205، ص 239.) ص 179.
  5. نهج البلاغه، محمد بن محمد بن نعمان الشيخ المفيد، الجمل، سيد جعفر شهيدي (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1371)، خطبه ي 198، ص 234.
  6. شرح غررالحکم و دررالکلم، محمد بن محمد بن نعمان الشيخ المفيد، الجمل، سيد جعفر شهيدي (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1371)، ج 6، ص 207.
  7. محمد بن الحسن الحر العاملي، وسائل الشيعه، تحقيق عبدالرحيم الرباني الشيرازي (بيروت: دارحياء التراث العربي، 1430 ه. 1983 م) ج 18، ص 415، ابواسحاق ابراهيم بن محمد ثقفي کوفي اصفهاني، محمد بن محمد بن نعمان الشيخ المفيد، الجمل، سيد جعفر شهيدي (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1371)، ج 1، ص ص 231 -230.