روش هدايت مردم يمن
راه نفوذ در دل ها، دقّت هاي اخلاقي لازم دارد، تا مردم هدايت گردند و بر سر دوراهي هدايت يا گمراهي، هدايت را انتخاب کنند. اگر کسي خود تربيت نشده باشد؛ و روش هاي امر به معروف را نداند؛ و با روش هاي نادرستي مردم را به راهي يا مکتبي فرا خواند؛ تأثيري نخواهد داشت؛ رسول خدا عليه السلام براي هدايت مردم يَمَن ابتداء، (خالد بن وليد) را با جمعي از سپاهيان به آن سامان فرستاد، که شش ماه در ميان مردم يَمَن اقامت کردند، و هرچه مردم را دعوت به اسلام کردند کسي از آنها نمي پذيرفت. تا آنکه رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام را به سوي يمن فرستاد که مردم يمن به تدريج مسلمان شدند. زيرا (خالد بن وليد) تازه مسلماني بود که تظاهر به ايمان مي کرد، کسي که خود مؤمن واقعي نباشد، و راه هاي نفوذ در دل ها را نداند، و براي هدايت مردم احساس مسئوليّت نکند، نمي تواند دل هاي مردم را دگرگون سازد، در صورتي که امام علي عليه السلام اوّلين مسلمان است و در هجرت و جهاد، گوي سبقت را برده و شيوه هاي تبليغ را مي داند و مي تواند در رفتار و کردار، حق و حقيقت را بشناساند. طبري روايت کرده است: از براء بن عازب که او گفت: رسول خد صلي الله عليه وآله وسلم خالدبن وليد را به سوي اهل يمن فرستاد تا آنها را به اسلام دعوت کند. پس من در ميان کساني که با او روانه شدند بودم. او شش ماه ميان آنها اقامت کرد، ولي آنها چيزي از دعوت او را اجابت نمي کردند پس پيغمبر صلي الله عليه وآله وسلم علي بن ابيطالب عليه السلام را فرستاد و به او فرمان داد که خالد و همه کساني را که بدنبال او آمده بودند برگرداند، مگر کسي که بخواهد با علي عليه السلام باقي بماند. پس علي عليه السلام او را به حال خود گذارد. من در ميان کساني که بدنبال علي عليه السلام آمده بودند قرار داشتم، چون به نزديکي شهر يمن رسيديم اين خبر به آنها رسيد. مردم يمن براي حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام گرد آمدند و علي نماز صبح را با آنان به جماعت خواند، پس از نماز ما را در يک صف منظّم نمود و خود پيشاپيش ما قرار گرفت. آنگاه خداي را ستايش کرد، سپس بر آنها نامه رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم را خواند، و با شيوه هاي صحيح تبليغ، مردم را با سخنان حکيمانه پندا داد و اسلام را و ويژگي هاي دين کامل الهي را معرّفي کرد. پس همه مردم همدان در يک روز ايمان آوردند. علي عليه السلام اين خبر را براي رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم نوشت. هنگامي که پيامبر، نامه او را خواند، سجده کرد، آنگاه نشست و فرمود: «السَّلامُ عَلَي هَمْدانَ» «سلام بر همدان».
هدايت مردم و جوامع جاهلي داراي ظرافت ها و ويژگي هاي خاصّي است که در فصل روش هاي امر به معروف و نهي از منکر، بايد ارزيابي شود.