روح تقليد از ديگران
که امام علي عليه السلام مي فرمايد: انْظُرُوا أَهْلَ بَيْتِ نَبِيِّکُمْ فَالْزَمُوا سَمْتَهُمْ، وَاتَّبِعُوا أَثَرَهُمْ، فَلَنْ يُخْرِجُوکُمْ مِنْ هُدًي، وَلَنْ يُعِيدُوکُمْ فِي رَدًي (به اهل بيت رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم بنگريد و از آن سمت که آنها گام بر مي دارند برويد و منحرف نشويد و قدم به جاي قدمشان بگذاريد، آنها هرگز شما را از جاده هدايت بيرون نمي برند و به پستي و هلاکت باز نمي گردانند.)[1] . امّا اگر ورح تقليد و اطاعت، تعديل و رهنمون نگردد، ممکن است جاي آن را تقليد کورکورانه گرفته و انحرافات و بدبختي هاي اجتماعي دامنگير جوامع انساني بشود حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: وَلَا تُطِيعُوا الْأَدْعِيَاءَ الَّذِينَ شَرِبْتُمْ بِصَفْوِکُمْ کَدَرَهُمْ، وَخَلَطْتُمْ بِصِحَّتِکُمْ مَرَضَهُمْ، وَأَدْخَلْتُمْ فِي حَقِّکُمْ بَاطِلَهُمْ، وَهُمْ أَسَاسُ الْفُسُوقِ (از آن دعوت کنندگاني که قلب پاکشان را در اختيار آب تيره نفاق و دوروئي قرار داده اند اطاعت نکنيد، آنها که تندرستي خويش را با بيماري آنها آميخته ايد و باطلشان را در حق خود راه داده ايد، زيرا آنها اساس و ريشه گناهانند.)[2] . مانند غرب زدگي جوامع عقب مانده و فسادگرائي آنان، که مولوي مي گويد: خلق را تقليد شان بر باد داد
روح تقليد و پيروي از ديگران اگر در مسير سمبل خواهي و انتخاب الگوهاي کامل بوده و در جهت خوبي ها و ارزشهاي اخلاقي و مسير تکاملي باشد، پسنديده و مطلوب است، زيرا پيروي جاهل از عالم، غير متخصّص از متخصّص، أساس تکامل فرد و جامعه انساني است،
اي دو صد لعنت بر اين تقليد باد
1- البيان و التبيين ج 2 ص 53 خطبه علي عليه السلام: جاحظ (متوفاي 255 ه) 2- عيون الاخبار ج 2 ص 236: ابن قتيبة (متوفاي 276 ه) 3- اخبار الطوال ص 211: دينوري حنفي (متوفاي 290 ه) 4- الغارات ج 2 ص474 و 475 و 476: ابن هلال ثقفي (متوفاي 283 ه) 5- الکامل ج 1 ص 13 و 23: مبرد (متوفاي 285 ه). 1- کتاب اليقين ص 196: سيد بن طاووس (متوفاي 664 ه) 2- فروع کافي ج4 ص198 الي201 ح2: کليني (متوفاي 328 ه) 3- من لايحضره الفقيه ج 1 ص 152: شيخ صدوق (متوفاي 381 ه) 4- ربيع الابرار ص333 ج1 وج5 ص175: زمخشري معتزلي (متوفاي 538 ه).