نيايش و جنگ
ضرورت حياتي نيايش براي انسانها از آنجاست که هدفها و راه رسيدن بدانها را معين ميکند و آنها را با الطاف، موازين و ارزشهاي الهي پيوند ميدهد. ضرورت دعا و نيايش در زمان جنگ و پيش از کارزار از ديگران مواقع نيازمندي، بيشتر است. زيرا اگر جنگ به پيروزي بينجامد، پيروزمندان را به سرکشي و زورگوئي وا ميدارد و هر گاه به شکست منجر شود به ياس و درماندگي دچارشان ميسازد. و از همين جاست که سربازان بايد بدانند که خداوند بر همه برتري دارد و سرنوشت زندگي و زندگاني در دست اوست. رزمندگان بايد به عظمت خداوند باور داشته باشند تا در هنگام پيروزي سرکش نشوند و در شکست به نوميدي دچار نگردند. اما با اين همه پس از تدارک تمام افزارهاي مادي ضروري، بايد به نيايش پرداخت. امام علي (ع) پيش از آغاز حمله به دشمن چنين ميگويد: «خداوندا! اي پروردگار سقف برافراشته، و جوبه هم پوسته که آن را پنهانگاه شب و روز کردي، و گذرگاه خورشيد و ماه، و جاي رفت و [صفحه 112] آمد ستارگان سيار، و ساکانان آن را طايفهاي از فرشتگانت قرار دادي که از پرستش تو خسته نميگردند. و اي آفريدگار اين زمين که آن را قرارگاه آفريدگان ساختي و جولانگاه جانداران و چهارپايان، که انواع مرئي و نامرئي آنها از شماره بيرون است. و اي کردگار کوهساران بلند که آنها را ميخهاي استوار زمين قرار دادي و پشتيبان خلق... اگر ما را بر دشمنان چيره ساختي ما را از ظلم و تعدي دور کن و به حق پاي بند ساز، و اگر آنان را بر ما غلبه دادي به ما شهادت عطا فرما و از فتنه در امان بدار.»[1]. و در روز «جمل» ميفرمود: «اي بهترين کسي که دلها به وي پيوسته و زبانها نيايش او را گفتهاند. اي که بلايت خوش و عطايت بيشمار است. ميان ما و قوممان به حق داوري کن که تو بهترين داوري.»[2]. و هنگام روياروئي با دشمن ميفرمود: «خداوندا... تو مرا از گناه بر کنار ميداري و تو يار و مددکار مني. خداوندا... به تو روي آوردهام، و به نيروي تو ميجنگم.»[3]. و همچنين ميفرمود: «پروردگارا... چشمها به تو دوخته شده و دستها به سوي تو باز شده و [صفحه 113] قلبها با عمل نيکو به تو پيوسته و نزديک شدهاند. خداوندا، ميان ما و قوم ما به حق راهگشايي فرما که تو نيکوترين راهگشايي.»[4]. و در جنگ همچنين ميفرمود: «خداوندا... تو راهي از راههاي روشنت را آشکار ساختي، رضاي خود را در آن قرار دادي، و يارانت را بر آن فراخواندي، و آن را پر ثوابترين راههايت گردانيد، و گراميترين ميعادگاه و دلپسندترين آئينهاي خود ساختي، سپس جان و مال مومنان را از ايشان باز طلبيدي و به آنان بهشت بخشيدي. همانان که در راه تو پيکار ميکنند، و بر سر پيمان راستين تو، ميکشند و کشته ميشوند. مرا از کساني بساز که عزت و جان گرفتند، سپس بنا به بيعتي که با تو کرده بودند جان خويش در اختيارت گذاشتند، هيچ تقلب و پيمان شکني از ايشان سر نزد، و از راه خود بازنگشتند، و تنها سود ايشان آن بود که به پيمان تو وفا کنند و محبت تو را جلب کنند و به تو نزديک شوند... خداوندا بر محمد و خاندان او درود فرست و شهادت در راهت را فرجام کردار من قرار ده و آن را بهترين پايگاهي بساز که مايهي خشنودي تو گردد و از لغزشهايم برهاند. گزند دشمنان خيره سر را وسيلهاي ساز تا در شمار بندگان درگاهت در آيم و پيوسته در زير پرچم حق و درفش هدايت گام بردارم و پيروان آئين تو را ياري دهم، نه به لرزشي تن دهم و نه ترديدي به دلم راه يابد. پس از گناهان تباه کنندهي [صفحه 114] اعمال به تو پناه ميبرم. پروردگارا به تو پناه ميبرم از جبن و بزدلي در مواضع هولناک و از سستي در مصاف گردان، و از گناهان بر باد دهندهي اعمال، بدان سان که از روي شک از کاري دست بشويم يا از روي ترديد به کاري دست زنم، پس تلاشم با زيان توام خواهد بود و کردارم با ناکامي قرين»[5].
نيايش به درگاه پرودگار، خواهش انسان از خداي بزرگ است... که زمينهي مناسبي براي اقدام و فعاليت انسان به وجود ميآورد.
صفحه 112، 113، 114.