قضاوت از راه گمان
[صفحه 200] علي عليهالسلام فرمود: ليس من العدل القضاء علي الثقه بالظن. از عدالت نيست که شخص مورد اعتماد را با گمان بد محکوم کنند. [صفحه 201]
مردم همه يک طور نيستند. بعضي شرور و بدطينت و بعضي نيکنفس و خوش طينت ميباشند. مردم پاکدامن بدون اينکه ارادهي تظاهر داشته باشند، به وظيفه خويش عمل ميکنند، و بيآنکه نزد اين و آن تعريف و تمجيدي از خود نمايند. عملا صداقت و امانت خود را در جامعه ثابت کرده و نام نيکي براي خود کسب نمودهاند. اين اشخاص مورد اطمينان مردم ميشوند و چون آبرومند هستند کارهاي مفيدي به وسيله آنها انجام ميگيرد، و در رفع مشکلات مردم موفق ميشوند. حال اگر دربارهي اين قبيل اشخاص، حرفهاي ناروائي شنيده شد و يا شبهه و گمان بدي حاصل گرديد آيا بايد نسبت به آنها سوءظن پيدا کرد؟ و با حدس و گمان و احتمال، سوابق نيک و قطعي آنها را ناديده گرفت و يا اينکه به آن حرفها ترتيب اثر نبايد داد، مگر اينکه به مرحله يقين برسند؟ در اين مورد نيز عجله نکنيد، صبر کنيد علي عليهالسلام داد سخن دهد و تکليف شما را روشن نمايد.
صفحه 200، 201.