شادي دل
دسته ديگر عوامل معنوي هستند که مستقيما روي قلب آدمي اثر گذارده و آن را شاداب مينمايند و آنها عبارتند از سخنان حکمتآميز و نکات و اشارات جذاب. اينها هستند که دل را منقلب کرده و به آدمي روح تازهاي ميدمند. چه بسيار اشخاصي که براي پيشگيري از ناراحتيهاي روحي و يا هنگام بروز آنها به اين عوامل پناه برده و آلام دروني خويش را با آنها تسکين ميدهند. [صفحه 142] علي عليهالسلام فرمود: ان هذه القلوب تمل کما تمل الابدان، فابتغوا لها طرائف الحکم. اين دلها خسته ميشوند همچنانکه بدنها خسته ميگردند. پس براي رفع خستگي دلها، نکات نغز و تازهي بجوئيد. [صفحه 143]
انسان در اين جهان گاهي دلتنگ و باصطلاح گرفته است. البته براي رفع دلتنگي و به نشاط آمدن، عواملي وجود دارد که هر کس مطابق ذوق و سليقه خاص خود از آنها استفاده ميکند. ولي به طور کلي بايد گفت که يک دسته از اين عوامل، مادي هستند از قبيل تماشاي گلهاي رنگارنگ، چمنهاي سرسبز و خرم، آبهاي جاري، کوههاي برافراشته، هواي آزاد دشت و بيابان، اندام موزون و زيبا و بالاخره مناظر شگفتانگيز طبيعي، که آدمي را لذت ميبخشد و از پرتو لذت بردن، دل نيز نشاط مييابد.
صفحه 142، 143.