آزمايش مردم
جواب: از متانت و اقدام به جاي آنها يا حرکات و مسامحه بيمورد آنها. در چه وقت متانت و اقدام بجا يا حرکات و مسامحه بيمورد، معلوم ميشود؟ در مواقع عادي يا در مواقعي که استعداد و زمينه براي فعاليتهاي ضد و نقيض موجود باشد و به عبارت ديگر هنگامي که ميدان براي تاخت و تاز وجود داشته باشد؟: مسلما در وضع عادي، چيزي دستگير انسان نميشود. زيرا شرائطي وجود ندارد که افکار و مرامهاي موافق و مخالف، به معرض ظهور برسد و يا عملياتي که حاکي از عقيده و مسلکي خاص باشد از کسي سر بزند، و يا اخلاق و روشي که نمودار سجايا، فضائل و رذائل شخص باشد از آدمي آشکار گردد. ولي وقتي که اوضاع دگرگون شد و فراز و نشيبي در محيط اجتماع و يا زندگي افراد به عمل آمد، بهترين فرصت براي شناسائي مردم است. زيرا در آن انقالابات سرشت آنها آشکار ميشود و هر آنچه هستند ظاهر ميگردند و پرده از روي حقيقت آنها برداشته ميشود. [صفحه 20] علي عليهالسلام فرمود: في تقلب الاحوال، علم جواهر الرجال. در تحول اوضاع، چهرههاي واقعي انسانها معلوم ميشود. [صفحه 21]
سوال: باطن مردم را از کجا بايد شناخت؟
صفحه 20، 21.