خلاصه درس
[صفحه 159] عليهالسلام از آنها به عنوان ويژگيهاي عصر جاهلي نام ميبرد ولي با اطمينان ميتوان گفت که عمدهترين شاخصهاي دورههاي فترت و اعصار جاهليت همينها هستند که در اين جزوه مورد بحث و تحليل قرار گرفته است و اگر بخواهيم مجموعه آنها را يکجا ارائه دهيم و چهره کريه جاهليت را تجسم بخشيم بايد بگوئيم که از ديدگاه نهجالبلاغه، جامعه جاهلي جامعهاي است: بيسواد، جاهل، ناآگاه، کودن، بدعمل و دچار اختلافات ريشهاي و بنيادي. جامعه جاهلي، جامعهاي است: آشفته، حيران، سرگشته، دربدر و فاقد خصال برجسته انساني و عاطفه بشري. جامعه جاهلي، جامعهاي است انسانکش، جنگافروز، افسارگسيخته، بحرانزده و گرفتار ياس و نوميدي. در جامعه جاهلي، گناه و فحشا، علني، رسمي و عادي است دانشمندان و خردمندان خوار و بيخردان و سفلگان عزيزند و سطح زندگي پست و بالاخره حدود الهي پايمال شده است. اميرالمومنين علي عليهالسلام جامعه جاهلي را اينگونه معرفي ميکند و آنگاه به بيان نقش سازنده انبياء و رسولان الهي و کوششهاي همه جانبه آنان در اصلاح جامعه و بهبود بخشيدن به وضع زندگي بشر، ميپردازد. مولا در نهجالبلاغهي خويش با بيان اهداف پيغمبران مساعي آنان را در راه ايجاد نظام صالح و جامعه ايدهآل خاطرنشان ميسازد و ما اين بحث را در جزوه دوم پي ميگيريم. [صفحه 162]
چند مطلبي که به عنوان ويژگيهاي فترت و جاهليت و زمينههاي عيني بعثت انبياء الهي از ديدگاه نهجالبلاغه مطرح گرديد هر چند، تمام آن چيزي نيست که در نهجالبلاغه در اين مورد آمده است که در بررسي و مطالعه دقيقتر به مسائل ديگري هم برميخوريم که علي
صفحه 159، 162.