اقتصاد سالم در پرتو معاد
اقتصاد سالم آنست که با انسان و جامعهي انساني متناسب باشد، يعني جنبههاي معنوي و اخلاقي در آن آميخته باشد. اقتصاد سالم آن نيست که فقط «سود خالص يا ناخالص ملي» در سطح بالا بوده و يا «نرخ تورم» در حد پايين باشد. درست است که سود و درآمد از ارکان اقتصاد است و تورم از خطرات، ولي تنها اين دو عامل، مميزهي اقتصاد سالم نيست. اگر فرد يا دولتي از راه دزدي و غارت اموال ملتها سود و درآمد زيادي به دست آورد و با «تقلب» و «غش در معامله» ثروتهاي کلاني را تصاحب کند و نرخ تورم خود را تنزل دهد، اقتصاد آن فرد يا دولت را اقتصاد سالم نميتوان گفت. اقتصاد سالم آنست که در عين توجه به سود و درآمد و مهار تورم، عدل و انصاف هم به شدت و دقت رعايت شود و مردم، چه آنها که در داخل مرزهاي يک کشورند و چه انسانهائي که خارج از آن محدوده زيست ميکنند مورد ظلم و تجاوز قرار نگيرند و اموالشان به يغما نرود. چه زيباست کلام امام در جهانبيني اسلامي: [صفحه 363] عياله الخلائق ضمن ارزاقهم و قدر اقواتهم.[1]. همهي مخلوقات نانخور خدا هستند و او روزي همه را تضمين کرده و معاش آنها را اندازهگيري نموده است. در جهانبيني اسلام، ظلم و تجاوز به انسان از هر نژاد و رنگ و مليت گناه است. آنها که رواج اقتصادي کشور خود را به وسيلهي ظلم به ملتهاي ديگر و استعمار مظلومين به دست ميآورند، هنري نکرده و عقل و تدبيري ندارند، بلکه مکر شيطاني و ظلم و پستي است و از حوزهي انسانيت خارج شدهاند. اين چه اقتصادي است که ميليونها انسان مظلوم افريقا را به زنجير بکشند و معادن طلا و الماس آنان را بدزدند و آنگاه جامعهيي را به پرخوري و اسرافکاري عادت دهند. در بعضي از کشورهاي استعمارگر از هر دو نفري که ميميرند يکنفرشان از پرخوري جان ميدهند.[2]. بنابراين لازم است که قبل از تشکيل «پول بينالمللي» و مبارزه عليه توليد اشياء لوکس و غير ضروري و برقراري «رقابت آزاد»، به اعتلاء فرهنگ انسانگرا پرداخت و جهانبيني افراد را بر اساس شناخت همه جانبهي انسان قرار داد. ثروتمندان بايد مردم را شريک درآمدهاي خود بدانند و با توجه به جامعه و اخوت اسلامي که ارتباط تنگاتنگ بين اقشار مختلف جامعه است، ثروتمندان بايد در حرکتهاي اقتصادي خود، پر کردن خلاهاي اجتماعي مردم کم درآمد را مدنظر قرار دهند نه جيب خود را. [صفحه 364] کوتاه سخن آنکه ضامن اجراي اقتصاد سالم و انساني به مفهوم واقعي کلمه، اعتقاد به معاد است. اين درس را با کلام ملکوتي امام پايان ميدهيم: ان اعظم الحسرات يوم القيمه حسره رجل کسب مالا في غير طاعه الله فورثه رجل فانفقه في طاعه الله سبحانه فدخل به الجنه و دخل الاول به النار.[3]. بزرگترين حسرت و اندوه در روز قيامت، افسوس کسي است که ثروتي را از راه نامشروع به دست آورده ولي ورثه او آن را در راه خدا انفاق کرده و به بهشت راه يافتهاند و لي خود او در جهنم است.
اقتصاد سالم چيست؟
صفحه 363، 364.