نگرشي به درسهاي گذشته
سخنان پر مغز و زيباي امام اديبان و فصيحان که از جايگاه بلند عرفان و علم نامتناهي آن بزرگوار سرچشمه گرفته است، نور ايمان و معرفت را در دلها زنده و شکوفا کرده و حوزهي تفکر و انديشه را روشن و پربار ميگرداند و راه زندگي صحيح و ايدهآل انساني را در پرتو علوم الهي بيپرده و دور از اصطلاحات پيچيده نشان ميدهد. خداشناسي و «معرفه الله» که مهمترين رکن زندگي ما را تشکيل ميدهد در کلام امام نهاز زاويهي محدود فلسفه و کلام، بل از افقهاي بلند و زيباي عرفان و شهود، مشهود ميگردد و انسان از اين سخنان، «نسيم ايمان» و «شعاع يقين» را در عمق جانشان احساس ميکند و عظمتها و جهانهايي از علم و معرفت را درمييابد. [صفحه 312] در اين کلمات مقدس استدلال و برهان، مقدمهيي براي حصول ايمان و معرفت است، درواقع استدلال، زمينهي اشراق را فراهم ساخته و از رهگذر بحث و بيان حجابهايي که انسان بر خود تنيده است دريده ميشود، چرا که: جمال يار بيپرده از در و ديوار، در تجلي است يا اولي الابصار. در بخش دوم اين درسها، سخن از پيامبري و پيامبر است، آن هم از زبان کسي که خود همسفر پيامبر بوده و نور وحي را مشاهده کرده و تابش انوار رسالت را احساس نموده و در دامان پيامبر بزرگ رشد کرده است، آري او بيش از هر کس از اسرار نبوت آگاه بود و بهتر از همه حقايق آن را درک ميکرد و عاليتر از هر سخنور و اديبي آن را بيان ميفرمود، نيز نکاتي از شبانگاه ظهور اسلام، در زمينههايي که ضرورت بعثت را ايجاب ميکرده است. و همچنين از نظام اجتماعي سياسي صالحي ياد شده است که رسولالله (ص) در جامعه بشري بنيان نهاد و خود تا واپسين دم حيات از آن حمايت کرد و عمر شريف خود را وقف استقرار آن نمود و قوانين آن را بر منبع وحي و الهام خداوندي قرار داد تا آئين پاک محمدي به مرز ابديت بپيوندد و سير تحول زمان نتواند غبار کهنگي بر آن بپاشد و مسايلي از اينگونه. و در نهايت اخلاق و سيرهي پيامبران و تئوري تربيت و هدايت ترسيم گرديده و راههاي رشد و تعالي جامعه در پرتو دعوت انبياء تبيين شده و در نتيجه هدف از بعثت پيامبران در جامعه بشري عرضه گرديده است. درس نهم و دهم، دربارهي ضرورت رهبري و امامت علوي است که ادامهي راه پيامبر پس از رحلت آن بزرگوار مطرح گرديده و ريشهي اختلاف بين مسلمانان را در مسئلهي رهبري بررسي کرده و سرانجام به ضرورت وحدت مسلمين در پرتو امامت رسيده است و همهي مسلمانان انديشمند و متعهد را به يک بينش وسيع و اصيل اسلامي دعوت کرده و از آنان خواسته [صفحه 313] است با وجود همهي اختلافات فقهي و کلامي، اخوت اسلامي و محبت برادري را حفظ کرده و تمام نيروهاي خود را بر سر دشمنان مشترک فرود آورند. [صفحه 314]
درسهاي دهگانهيي که مطالعه کردهايد، دورنمايي از جهانبيني اسلامي را در پرتو نهجالبلاغه و کلمات نوراني اميرالمومنين علي عليهالسلام ترسيم کرده است.
صفحه 312، 313، 314.