کلبي

ابومنذر هشام‏بن محمدبن سائب کلبي کوفي. (م204) او از تبار شناسان بزرگ و از مؤلفان سختکوش است که افزون بر 150 اثر بدو نسبت داده‏اند. نجاشي آثار وي را گزارش کرده و در ضمن آنها از کتابي ياد کرده است با عنوان «کتاب الخطب».[1] محقق جليل حضرت شيخ عزيزالله عطاردي پس‏از نقل سخن نجاشي، نوشته‏اند:

«محتمل است که اين کتاب مجموعه‏اي از خطب علي (ع) باشد».[2].

گويا نبايد ترديدي داشت که «کتاب الخطب» مجموعه‏اي است از خطبه‏هاي علي (ع). ابن نديم در ضمن شمارش آثار هشام نوشته است:

«کتاب خطب علي (ع)».[3].

رجاليان بر هشام نيز طعن زده‏اند. ابن عساکر، ريشه اين طعن را نشان داده و نوشته است:

«رافضي ليس بثقه».[4].

شمس الدين ذهبي و ابن حجر که اين سخن را از ابن عساکر درباره‏ي وي آورده‏اند، تفسير آيه‏اي از قرآن را به نقل از پدرش نيز از هشام گزارش کرده‏اند که به خوبي مي‏تواند نشانگر سمت و سوي انديشه کلبي باشد[5] و دليل طعن رجاليان بر او. گزارشهاي او از نياکان مردمان و افشاگريهاي او عليه تبار جباران نيز در اين طعنها بي‏تأثير نبوده است.[6] هرچند از آثار کلبي جز اندکي باقي نمانده است، اما تأثير او در آثار مورخان و محدثان اسلامي بسي گسترده است.[7].

[صفحه 7]

صفحه 7.

---

1. رجال النجاشي، ص434.
2. يادنامه‏ي کنگره هزاره نهج‏البلاغه، ص300.
3. الفهرست، ص108؛ و نيز بنگريد به: معجم الأدبأ، ج19، ص288؛ هدية العارفين، ج2، ص508؛ معجم رجال الحديث، ج19، ص308.
4. ميزان الأعتدال، ج7، ص89؛ لسان الميزان، ج7، ص270.
5. ميزان الأعتدال، ج7، ص89؛ لسان الميزان، ج7، ص270.
6. ر.ک: مقدمه‏ي کتاب «المثالب العرب» تحقيق، نجاح الطائي.
7. همان. محقق کتاب، نشانه هايي از اين تأثير گذاريها را نشان داده است.