مجادله











مجادله



يکي ديگر از شيوه‏هاي تبليغي علي(ع) مجادله است.

مجادله در لغت به معناي پيچاندن طناب است و سپس به پيچاندن طرف مقابل و گفتگو براي غلبه به کار رفته است.[1].

مجادله بر سه قسم است: 1ـ مجادله احسن 2ـ مجادله حسن 3 ـ مجادله غير حسن (بد).

از آنجا که شيوه تبليغي آن حضرت واقع نگري و حقيقت‏گرايي است از مجادله به غير

حسن ـ بد ـ پرهيز نموده و در موارد فراواني روش مجادله به احسن و يا مجادله حسن را به کار برده است و طبرسي در کتاب الاحتجاج خويش نمونه‏هاي زيادي از اين گونه موارد را بيان کرده است که از مجادلات مهم آن حضرت در شوراي تعيين خليفه پس از درگذشت عمربن خطاب است:

عمر در آخرين فرصت‏هاي خويش شورايي مرکب از شش نفر، از جمله اميرالمؤمنين(ع) را مأمور تعيين خليفه پس از خود ساخت، پس از مرگ عمر، اين شش نفر جمع شدند تا درباره خليفه مسلمانان تصميم گيري کنند.

اميرالمؤمنين(ع) برخاست و فرمود: سخنم را بشنويد، اگر حق بود بپذيريد و اگر باطل بود انکار کنيد. سپس فضائل و ويژگيهاي خود را بيان کرد و در هر قسمتي از سخنانش مخاطبان را سوگند مي‏داد و از آنان پاسخ مي‏طلبيد. آنان نيز سخن حضرت را تأييد مي‏کردند از جمله سوگندهاي آن حضرت:

«شما را به خدا سوگند مي‏دهم آيا غير از من کسي از شما هست که به دو قبله نماز گزارده باشد و در دو بيعت فتح و رضوان شرکت جسته باشد و همسرش سرور زنان جهانيان و دو فرزندش سرور جوانان اهل بهشت باشند؟

همگي پاسخ دادند: نه، کسي غير از تو نيست.

فرمود: شما را به خدا سوگند آيا غير از من کسي از شما هست که خداوند پليدي را از او برطرف کرده و او را پاک گردانيده باشد، يک پاکيزگي ويژه؟

گفتند: نه. سپس آن حضرت حوادث جنگ اُحد، خيبر، خندق، حديث منزلت و... را بيان کرد و همگان را سوگند داد، آنان نيز سخن آن حضرت را تصديق کردند.

آنگاه فرمود: شما عليه خودتان اعتراف کرديد و سخن پيامبرتان برايتان روشن شد. شما را به پرواي از خداوندي که همتايي ندارد توصيه مي‏کنم و از خشم او باز مي‏دارم. فرمان خداي را مخالفت نکنيد و حق را به اهلش برگردانيد و به آنان که خلافت حق ايشان است تحويل دهيد. شورا به شور نشست، در آن جمع گفتند: ما فضيلت او (علي عليه السلام) را مي‏دانيم و سزاوار بودن او بدين مقام را مي‏پذيريم، ولي او کسي است که هيچ کس را برتر از ديگري نمي‏داند و اگر به خلافت رسد ميان اهل شورا و ديگران به تساوي خواهد نگريست. بنابراين عثمان را انتخاب کنيد که رأي او همانند رأي شما خواهد بود.







  1. اعراف (7) آيه156.