خطبه 023-در باب بينوايان
[صفحه 87] از خطبههاي آن حضرت عليهالسلام است (که در آن بفقراء سفارش ميفرمايد که بر اغنياء رشک نبرند و نيز اغنيا را دستور ميدهد که با فقراء از روي لطف و مهرباني رفتار نموده از صله رحم و نيکي و احسان در حق خويشان دريغ نگويند): پس از ستايش يزدان و درود بر پيغمبر آخرالزمان بدرستيکه امر (مقدرات بشر) بسوي هر يک از مردمان مانند قطرات باران از آسمان نازل ميشود و هر کس بدون زياده و نقصان فسمت خويش دريافت ميدارد (در قرآن کريم هم خداوند فرمايد ما روزي هر کس را طبق اندازه معين بدو ميرسانيم) بنابر اين هر گاه يکي از شما برادر خويش را در گشايس و فزوني از حيث اهل و مال و شخصيت (عزت و علم و کمال) ببيند نبايد اين (تشخص آن) سبب فتنه و فساد اين يک شود (و برو رشک و حسد ورزد) زيرا مرد مسلمان ماداميکه (آبروي خويش را محفظ کرده) خفت و خواري از خويش ظاهر نساخته که بدان واسطه حرفش سر زبانهاي اشخاص سفله و پست بيفتد تا يادآوري آنها باعث شرمندگي و سرافکندگياش شود مانند قمار باخته ايست که از اولين تيرهاي قمارش اميد بردن و غنيمت را داشته غرامت (باختن بحريف) رااز خويش دفع کرده است و همچنين است مرد مسلمانيکه از خيانت بيزاري جسته و از خد اوند و نيکي راانتظار دارد يا دعوت کننده خدا (مرگ) را پس آنچه نزد خداست براي او بهتر است يا روزي خدا را پس او داراي اهل و مال ميشود در حاليکه دين و حسب او با اوست (بواسطه آبرو داري در دو دنيا نزد خدا و خلق رو سفيد و آبرومند است) براستيکه مال و اولاد ميوه (بستان) دنيا و عمل نيک ثمره (گلستان) آخرت است و گاه باشد که خداوند هر دو را بگروهي عطا ميفرمايد (که سر بطغيان و نافرماني برنميآورند) پس عذاب خدا که شمارا از آن ترسانيده بترسيد بترسيد از او ترسيدني بود عذر و بهانه و عمل کنيد براي خداي بدون نمودن و شنواندن بمردم زيرا هر کس براي غير خدا عمل کند خدا او را بکسيکه برايش عمل کرده واگذار ميفرمايد از خداوند جايگاه بخون آغشتگان و زندگاني نيکان و رفاقت و همنشيني پيغمبران را درخواست مينمائيم (زيرا که آنها صابر و بيحسد اعمال را بدون ريا و سمعه براي خدا انجام دادند پس در سفارش خويشان فرمايد) [صفحه 88] اي گروه مردمان هيچ مرد صاحبمالي از پشتيباني قوم و خويشان بينياز نبوده و بدست و زبان آنان احتياج دارد عشيره شخص براي نگهداري رازهاي دروني او بزرگترين اشخاص و پريشانيهاي او را جمع کنندهترين مردمان هنگام فرو آمدن بلا اگر بر او هم فرود آيد مهربانترين افرادند و نام نيکي که خداوند در ميان مردم براي انسان قرار دهد بهتر است از ماليکه ديگري آنرا ميراث ببرد. [صفحه 88] قسمتي از اين خطبه است آگاه باشيد هر گاه يکي از شما خويشاوندان خويش را در حال درويشي و تنگدستي ديد نبايد روي از او برتافته و مالي را نگهداشتنش يا در راه خدا انفاق کردنش سبب کمي و زيادي آن نميشود بروي او به بندد و هر کس دست (احسان و کمک) خو را از خويشان باز گيرد او يکدست از (احسان در حق) طايفه خود باز گرفته و دستهاي بسياري (در برابر) از او باز گرفته شده است هر که با اقوام و اطرافيان خود بلطف و نرمي رفتار کند براي هميشه محبت خويشان را نسبت به خودش جلب کرده است. سيدرضي عليه الرحمه گويد در اين خطبه غفيرت بمعناي زيادتي است همانطوريکه در عوض جمع کثير گويند جم غفير و جماء غفير و در روايتي بجاي آن عفوت گفته شده و عفوت چيز نيک را گويند چنانکه گفتهاند اکلت عفوت الطعام يعني طعام نيکوئي خوردم و چه نيکو معنائي اراده فرموده است حضرت از فرمايش خود و من يقيض عن عشيرته الخ زيرا هر که همراهي و نفع خويش را از خويشانش باز گيرد يک نفع را از آنان منع کرده لکن (در عوض) هر گاه نيازمند ياري آنان شود و از آنها کمک خواهد آنها از ياريش باز نشسته گوش بسخنش ندهند آن وقت است که از همراهي دستهاي بيشمار و پايمردي قدمهاي بسيار مح روم خواهد ماند
صفحه 87، 88، 88.