حق‌ استيمان‌











حق‌ استيمان‌



«امان‌»، پيماني‌ است‌ که‌ بين‌ يکي‌ از مسلمانان‌ و کافر در حال‌ نبرد با مؤمنان ‌منعقد مي‌شود. بر اساس‌ اين‌ پيمان‌، بيگانگاني‌ که‌ در کشور اسلامي‌ زندگي‌ نمي‌کنند، اجازه‌ مي‌يابند به‌ قلمرو مسلمانان‌ گام‌ نهند.

بيش‌تر مخالفان‌ فرمانروايي‌ امام‌ علي‌، مسلمان‌ بودند؛ اما چون‌ فرض‌ مخالفت‌ کافران‌ نيز وجود دارد و حق‌ استيمان‌ از حقوق اين‌ دست‌ از مخالفان‌ به‌ شمار مي‌آيد، نگاهي‌ گذرا بدين‌ حق‌ سودمند مي‌نمايد. استيمان‌ با تقاضاي‌قبلي‌ شخص‌ بيگانه‌ يا بدون‌ تقاضاي‌ قبلي‌ وي‌ و صورت‌ تعهد ابتدايي‌ از سوي‌يک‌ يا چند مسلمان‌ تحقق‌ مي‌يابد. کيفيت‌ انعقاد اين‌ قرار داد بسيار ساده‌ است‌و هر فرد صلاحيتدار مسلمان‌ (عاقل‌ بالغ‌) مي‌تواند در صورتي‌ که‌ اراده‌ اين‌کار را داشته‌ باشد و قصدش‌ را در قالب‌ گفت‌ وگو، نوشته‌ يا اشاره‌ ابراز کند،قانون‌ امان‌ را تحقق‌ بخشد.

بر اساس‌ تعاليم‌ اسلامي‌، هرگاه‌ سپاهي‌ از مسلمانان‌، دسته‌اي‌ از مشرکان‌ را محاصره‌ کنند و يکي‌ از مشرکان‌ امان‌ بخواهد تا با فرمانده‌ مسلمانان‌ گفت‌ و گوکند، اگر ضعيف‌ترين‌ و پست‌ترين‌ فرد مسلمانان‌ به‌ وي‌ امان‌ دهد، بزرگ‌ترين‌شخصيت‌ مسلمانان‌ لازم‌ است‌ به‌ تعهد مزبور گردن‌ نهد و آن‌ را محترم‌ شمارد.

در يکي‌ از جنگ‌ها، هنگامي‌ که‌ لشکريان‌ امام‌ قلعه‌اي‌ را محاصره‌ کرده ‌بودند، به‌ حضرت‌ خبر رسيد برده‌ مسلماني‌ به‌ همه‌ اهالي‌ آن‌ قلعه‌ امان‌ داده‌است‌. اميرمؤمنان‌ تعهد برده‌ را محترم‌ شمرد. و از محاصره‌ قلعه‌ دست‌ کشيد.