زراندوزان











زراندوزان‏



مقصود از زراندوزان کساني هستند که درصدد پر کردن جيب خود از بيت المال بودند اين گروه را که بيشترين غارتگران بيت المال تشکيل مي‏دهند خود به چند گروه تقسيم مي‏شوند:

الف: گروهي که در زمان عثمان از امتيازات ويژه استفاده مي‏کردند و چون امام علي (ع) آنان را از بين امتيازات محروم کرد عليه امام سر به شورش برداشتند به عنوان نمونه عبدالرحمن سلمي از امت کساني که با امام علي (ع) دشمني داشت روزي شخصي به او گفت: عبدالرحمن سوالي دارم ولي تو را به خدا قسم مي‏دهم پاسخم را صادقانه بدهي، عبدالرحمن پذيرفت. آن مرد گفت: تو را به خدا غير از اين است که دشمني تو با امام علي (ع) از روزي آغاز شد که او بيت المال کوفه را تقسيم کرد و به تو و خانواده‏ات امتياز ويژه نداد؟

عبدالرحمن گفت: چه کنم که مرا به خدا قسم داده‏اي! آري چنين بود[1].

ب: گروهي که در زمان عثمان امتياز ويژه‏اي نداشتند (چون از بني‏اميه نبودند) ولي با به قدرت رسيدن حضرت چهره‏اي ولايي از خود به نمايش گذاشتند و با رسيدن به قدرت به جمع ثروت پرداختند و همين که حضرت با آنان برخورد مي‏کرد به معاويه پناه مي‏بردند.[2] به عنوان نمونه: يزيدبن حجيه از طرف امام به حکومت ري منصوب شده بود و پس از درگيري با خوارج و شکست آنان تمام اموال آنان را خودش تصاحب کرد، به دنبال اين حادثه امام او را دستگير و شخصي بنام سعد را ماءمور نگهداري او تا رسيدن به مرکز نمود يزيد شب هنگام از خواب سعد سوء استفاده کرد و فرار نمود و به معاويه پناه برد و عليه امام قصيده‏اي بسيار مفصل سرود و در آن، ضمن ناسزا به حضرت اعلام مي‏کند که از دشمنان سرسخت آن حضرت است.[3].

ج: گروهي که در گذشته نيز از امکانات دولتي استفاده مي‏کردند ولي نه امام حاضر بود امتيازات ويژه به آنان بدهد و به دليل آن سابقه، آنان نيز نمي‏توانستند چهره‏اي و لايي از خود ارائه کنند و بر اين اساس براي سرنگوني حکومت امام به کار گرفتند به عنوان نمونه عمروبن عاص همين که ديد خانه عثمان محاصره شده است از مدينه خارج شد و به فلسطين رفت و مدتها ماند و وقتي که ديد حکومت امام علي (ع) تثبيت شده است به شام رفت به اين شرط در کنار معاويه قرار گرفت که معاويه حکومت مصر را در اختيار او قرار دهد و معاويه نيز که در جريان درگيري با امام علي (ع) به طرحهاي شيطاني عمرو بن عاص نيازمند بود به اين شرط تن داد.[4].









  1. شرح ابن‏ابي‏الحديد- ج 4، ص 100.
  2. نيروهاي مخالف امام علي (ع) را هماهنگ،هدايت، حمايت و رهبري مي‏کرد و وقتي آنان در حوزه حکومت امام علي (ع) رسوا مي‏شدند و امام درصدد دستگيري و مجازات آنان برمي آمد به حکومت معاويه پناهنده مي‏شدند و معاويه توسط همين نيروها عليه امام جنگ رواني به راه مي‏انداخت.
  3. شرح ابن‏ابي‏الحديد- ج 4، ص 83.
  4. شرح ابن‏ابي‏الحديد- ج 2، ص 65.