سخني در آغاز

به راستي سخن گفتن از انسان کامل و رادمردي همچون علي (ع) که تجسم عيني اسلام، حقيقت و الگوي تمام نما و تمام عيار فضائل اخلاقي و عينيت عدالت است، کاري در حد توان و بضاعت بشري نيست. چگونه مي‏توان با بضاعت مزجاة، محدود و گرفتار در تار و پودهاي دنيوي و نفساني، عمق کلام و انديشه و بحر بي‏کران علم و فضيلت، تقوي، ورع، شجاعت، عدالت، حريت و وارستگي انساني کامل که در بطن و متن انديشه ورزيهاي او خدا حضوري مطلق، و همه جانبه دارد را، فهم کرد.

براي شناخت اين مشعل فروزان راه هدايت و روشنايي، بهره‏گيري از نهج‏البلاغه به عنوان بليغ‏ترين و شيواترين سخنان و مکتوبات امام، کارسازترين شيوه و روش جهت آشکار نمودن ابعاد شخصيتي آن بزرگوار است. در اين مخزن روشنگر، تنوع مباحث و جوانب و جهات مختلفي را که اميرالمؤمنين (ع) در آن مورد توجه قرار داده‏اند، کمک بسياري براي بازنماياندن شخصيت آن بزرگوار مي‏باشد.

گنج شايگان آن حضرت مملو از آموزه‏هاي عرفاني، انس با خدا و چگونگي ارتباط با معبود، آزادانديشي و کمک به همنوعان مي‏باشد و «امير کلام» در اندک زماني و به وقت ضرورت گوهرهاي مکنون خويش را نمايان ساخته و از جنگها، اندرزها، تلخيها و جهات ديگري که به ايشان گذشته، لب به سخن گشوده‏اند. در يکي از خطبه‏ها در بيان احوال خود مي‏فرمايند: «من کسي هستم که سيل معارف از من فرو مي‏ريزد و هيچ پرنده‏اي نمي تواند به آن قله‏اي برسد که من به آن جا دارم» و در جاي ديگري خطاب به مردم در باب حکومت و سياست خاطرنشان مي‏کند که «مرا با حاکمان و قدرتمندان و سياستمداران قياس مکنيد و نگوئيد که حاکمي رفت و حاکمي ديگر از همان قماش آمد، من از آن جنس نيستم».

در شرح نامه‏هاي حکيمانه و حاکمانه خويش که سرشار از حکمت و تدبير، تهذيب و تنظيم امور دنياست، گزيده‏هايي از تجربيات ناب عمر پر حادثه و پر تاءمل خود را براي فرزندان صلبي و همه فرزندان روحاني‏اش نمايان ساخته است.

بر انسانهاي حقيقت جو و متعهد و همچنين سياستگزاران فرهنگي، اقتصادي، سياسي و اجتماعي فرض است که اهداف و انديشه‏هاي امام علي (ع) و ارزشها، هنجارها و مناسک پيوند خورده با نام مولا را در جامعه پياده کنند. و اين ضرورتي اجتناب ناپذير است که اهداف و آرمانهاي آن امام همام، هدف اين نظام و هم ملاک و معيار ارزشيابي موفقيتها و کاستي‏هاي جامعه باشد. ضروري است مسلمين اين زاد و بوم در تمام عرصه‏هاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي و بويژه اخلاقي خود را به سيره علي (ع) نزديک کند. هر چند در معيار قرار دادن سيره نظري و عملي حضرت امير (ع) براي جامعه‏اي که هويت ديرپا و ريشه دار خود را مديون علي (ع) بوده و در شرايط بحراني در او جستجو مي‏کند، ترديدي وجود ندارد؛ اما به طور قطع اين مهم مستلزم فهم بيشتر دغدغه‏ها و انديشه‏هاي ايشان از يک سو و راهبردي کردن آن از سوي ديگر است. اميد آنکه در سال حضرت امير (ع) زمينه براي مطالعات ريشه دار در خصوص ابعاد گسترده انديشه و شخصيت آن بزرگوار و راهبردي کردن آرمانهاي ايشان در قالب پژوهشهاي بنيادين فراهم شود.

مؤسسه فرهنگي و انتشاراتي، نشر اين اثر ارزشمند را به عنوان يکي از افتخارات خود در عرصه فعاليت فرهنگي خويش دانسته و از همه دوستان که به نحوي از انحاء در تهيه و تدوين اين مجموعه، موسسه را ياري نموده‏اند تقدير و تشکر مي‏نمايد.

موسسه فرهنگي و انتشاراتي زهد

حسن وقوفي‏