سنتهاي مشروع و نامشروع
سنتهاي مشروع سنتهاي نامشروع سنتهايي که برخلاف اصول و ضوابط و معيارهاي اسلامي باشند، «سنتهاي نامشروع» ناميده ميشوند و وظيفهي حاکم در برابر سنتهاي نامشروع، سنت شکني و مبارزه با آنهاست. در ابتداي رسالت رسولالله صلي الله عليه و آله «بتپرستي» نوعي سنت رايج و مشروع جلوهگر شده بود و چون مخالف صريح اصول اسلام بود و براي بسط توحيد و گسترش انديشهي توحيدي آمده بود، لذا آن حضرت با شعار قرآني «قولوا لا اله الا الله تفلحوا»، بتشکني را آغاز نمود و در راه مخالفت با بتپرستي تا پاي شهادت پيش رفت. در مقابل، سنتهايي را که با اصول اسلامي مخالفت نداشته باشند «سنتهاي مشروع» ميگويند و وظيفهي حکومت اسلامي در مقابل اينگونه سنتها، سنتشکني نيست، بلکه وظيفهاش حفظ و نگهداري اين سنتها و جهت دادن به آداب و رسوم مثبت و سودمند در جامعه است. عيد نوروز، از مدتها قبل از اسلام، در ايران يکي از سنتهاي متداول بوده و هم اکنون نيز در ايران اسلامي رايج و متداول است. در اين روز مردم ما جامهي نو ميپوشند و از يکديگر ديد و بازديد ميکنند. اين سنت علاوه بر اينکه مخالفت با اسلام و مقررات اسلامي نيست، باعث ايجاد الفت و دوستي و همبستگي نيز ميباشد. در اينجا وظيفهي حاکم، سنت شکني نيست، بلکه وظيفهاش نگهداري اين سنت و جهت دادن به اين روش ديرينه (و هر نوع روش مشروع ديگر) است: [صفحه 131] و لا تنقض سنه صالحه عمل بها صدور هذه الامه و اجتمعت بها الالفه و صلحت عليها الرعيه و لا تحدثن سنه تضر بشيء من ماضي تلک السنن فيکون الاجر لمن سنها و الوزر عليک بما نقضت منها. هيچ سنت شايستهاي را که مورد عمل بزرگان اين امت بوده و به سبب آن، الفت و همبستگي (بين مردم) پيدا شده و کارهاي ملت به وسيلهي آن اصلاح ميگردد، نقض مکن! روش جديدي را ايجاد مکن که به چيزي از سنتهاي گذشته آسيب رساند. (اگر اين نوع سنت شکني را عملي سازي) پاداش براي بنيانگذار اين سنتها و گناه براي تو به خاطر سنت شکني خواهد بود.
در اسلام، سنتهاي و روشهاي مرسوم در ميان مردم به دو دسته تقسيم ميشوند:
صفحه 131.