ويژگيهاي عامه و خاصه و نقش هر يك در حكومت











ويژگيهاي عامه و خاصه و نقش هر يک در حکومت



گفتيم که اگر فريب و نيرنگ در کار نباشد، هيچ نظام حاکمي نمي‏تواند رضايت تمام مردم را- اعم از عامه و خاصه- جلب کند و طبعا جلب رضايت

[صفحه 112]

هر کدام به عدم رضايت ديگري منجر مي‏شود.

اکنون ببينيم ويژگيها و مشخصات هر کدام از اين دو گروه از ديدگاه علي عليه‏السلام چيست و هر يک در نظام حکومتي چه نقشي و جايگاهي دارد:

و ليس احد من الرعيه اتقل علي الوالي مونه في الرخاء و اقل معونه له في البلاء و اکره للانصاف و اسئل بالالحاف و اقل شکرا عند الاعطاء و ابطا عذرا عند المنع و اضعف صبرا عند ملمات الدهر من اهل الخاصه.

احدي از رعايا در حالت صلح و شرايط عادي، از لحاظ هزينه‏ي زندگي، بارشان بر والي (و حکومت) سنگين‏تر و در شرايط سختي و بروز مشکلات، کمکشان کمتر و از اجراي عدل و انصاف، ناراحت‏تر و درخواستهاي خود، سمج‏تر و مصرتر و در مقابل عطا و بخشش، کم سپاس‏تر و ناشکورتر و با ديدن ممانعتها و دريغها (از سوي حکومت)، عذر ناپذيرتر و به هنگام بروز حوادث و مشکلات، کم استقامت‏تر و ناپايدارتر (از گروه خواص نيست).


صفحه 112.