تاليفات استاد
[صفحه 18] چند سال بعد نيز جلد دوم «نهايه التقرير» چاپ و منتشر شد. اين دو جلد تاليف و نگارش، حاوي مجموعهي کتاب «صلوه» است که مرحوم آيتالله بروجردي بحث کردهاند. از اين ميان بايد بحثهاي نماز مسافر و نماز جمعه را جدا کرد، زيرا اين دو بحث را نيز در همان اوقات فقيه عاليقدر آيتالله العظمي منتظري به رشتهي تحرير درآورده و چاپ کردند. و اگر اين سه جلد کتاب را کنار يکديگر بگذاريم، تمامي بحثهاي کتاب «صلوه» مرحوم آيتالله بروجردي را که در مدت 8 سال تمام مطرح و بحث و تدريس شده است، در برخواهد گرفت. استاد، تاليفات ارزندهاي نيز از مباحث مطروحه در جلسات درس امام امت به نگارش درآورده که مشتمل بر قسمت اعظم درسهاي فقه و اصول معظمله است، بطوريکه ميتوان گفت حدود دو ثلث از مباحث علم اصول- اعم از مباحث الفاظ و مباحث عقلي- را که امام امت و مطرح و بحث ميفرمودند، به قلم آورده و نيز از مباحث فقهي امام، حدود 5 جلد کتاب ارزنده تاليف و نگارش کرده است. بزرگترين و ارزندهترين تاليف استاد، کتابي است که سالهاي بسياري از عمر گرامي ايشان بر سر آن گذاشته شده و البته هنوز هم کار نگارش آن ادامه دارد. اين تاليف گرانقدر و پردامنه، با ماجرايي جالب و داستاني از گوشههاي تاريخ معاصر کشورمان نيز همراه و توام است، يعني با ماجراهاي مبارزات طولاني و پرثمر امت شهيدپرور و بخصوص جامعهي روحانيت مبارز و آگاه که سالهاي سال، در گيرودار آن مبارزات جانانه، با بند و زنجير و زندان و شکنجه و تبعيد دست به گريبان بودند. در همان ماجراها، استاد گرامي ما نيز به عنوان يکي از مبارزان سرسخت روحانيت، از سوي رژيم سفاک دستگير و به نقاط مختلف تبعيد شد. يکي از تبعيدگاههاي وي شهر قهرمانپرور يزد بود که استاد حدود دو سال و نيم از عمر عزيزش را در آنجا سپري کرد. در آنجا استاد تصميم گرفت تا با استفاده از فرصت، دست به تاليف اثري بزرگ بزند و بر اين اساس، نوشتن شرحي بر کتاب گرانقدر «تحريرالوسيله» اثر امام امت را وجههي همت خويش قرار داد. بدين ترتيب، آن سالهاي رنج و روزهاي درد و ملال، با نگارش اين تاليف بزرگ، به روزهاي سرشار از معنويت و به ايام پرثمر و بارآوري [صفحه 19] مبدل شد که در طول آن، استاد حدود 5 جلد از شرح کتاب تحرير الوسيله را به رشتهي تحرير کشيد. چنانکه گفته شد کار نگارش اين شرح پر دامنه و ارزنده هنوز هم ادامه دارد و پيشبيني ميشود که تمامي آن، به فضل و عنايت الهي بالغ بر 40 جلد کتاب خواهد شد. در حال حاضر 12 جلد از اين کتاب به پايان رسيده که دو جلد آن نيز با عنوان « تفصيل الشريعه في شرح تحرير الوسيله» چاپ شده است. تاليف ديگر استاد، کتابي به نام «مدخل التفسير» است که سلسله درسهاي استاد در روزهاي تعطيل را که براي قشر وسيعي از طلاب مطرح و بحث شده است، در برميگيرد. اين کتاب حاوي سه بحث در موضوعات اعجاز قرآن، قرائتهاي مختلف قرآن و عدم تحريف قرآن است و استاد يادداشتهاي مربوط به اين مباحث را نيز در همان ايام تبعيد، به صورت کتابي در 300 صفحه تنظيم کرده و پس از دوران تبعيد به چاپ رسانده است. از ديگر تاليفات ارزندهي استاد، کتابي است که با شرکت مرحوم آيتالله اشراقي، داماد امام امت، نگاشته شده است. اين کتاب دربردارندهي بحثهاي مربوط به مسائل امامت از نظر قرآن کريم است که در دو جلد، يکي با عنوان «ائمهي اطهار يا پاسداران وحي از نظر قرآن» و ديگري به نام «چهرههاي درخشان در آيهي تطهير» چاپ و منتشر شده است. بحثهايي که در اين دو کتاب مطرح شده، چنان دقيق و عميق و مستند به اسناد و ماخذ و منابع درجهي اول و معتبر اسلامي است که به اعتقاد صاحبنظران هر کس بدون تعصب و فارغ از قيد و بند پيشداوريهاي غلط، اين بحثها را مطالعه کند، علاوه بر آنکه با مسائل مهمي در ارتباط با اصل و شرايط امامت و علم امام از نظر قرآن کريم آشنا ميشود، امامت ائمهي معصومين عليهمالسلام را نيز با جان و دل پذيرا خواهد شد و به راستي، اي کاش روزي فرارسد که تمامي مسائل ديني و مذهبي و اعتقادي و مکتبي، از پس پردهي تعصبها بيرون آيد و روشن و زلال، روح و جان و فکر امتهاي اسلامي را از چشمهسار حقيقت و معرفت سيراب کند. البته در کنار اين تاليفات، استاد نگارشات ديگري نيز به صورت رسالههاي روشنگر و ارزنده دارد که هر کدام، مسائل گوناگوني را مطرح ميکند و نکتههاي متعددي را [صفحه 20] برميگشايد. آري، اين است فشردهي زندگي يک روحاني آگاه، يک عالم ديني، يک مدرس بزرگ، يک استاد ارزنده. زندگي چنين شخصيتي چه ميتواند باشد، جز تلاش و تلاش، جز جستجو و تحقيق، جز مطالعه و تفحص، جز تحصيل و تحصيل و در کنار اينها تدريس و تاليف و آموزش دادن آموختهها به طالبان ديگر و بيرون ريختن گوهرهاي علم و فضيلت از درياي مواج سينهاي متلاطم و بر فراز همهي اينها سايهاي دلانگيز از معنويت و سادگي و قناعت.
استاد، نگارش مسائل و معارف و تاليف کتب ارزندهي علمي و اسلامي را نيز از همان سالهاي جواني آغاز کرد. نخستين تاليف وي که براساس درسهاي آيتالله بروجردي نگارش يافته و حاصل 8 سال شرکت مداوم وي در آن جلسات بود، به نام «نهايه التقرير» چاپ و منتشر شد. اين تاليف که حدودا در 500 صفحه تنظيم شده بود، ابتدا از نظر آيتالله بروجردي گذشت و سپس با موافقت کامل ايشان به چاپ رسيد. در آن زمان، بيش از 26 سال از عمر استاد نگذشته بود.
صفحه 18، 19، 20.