سرپرستي يتيمان و کهنسالان

از جمله وظايف رهبر نظام اسلامي، همانا ولايت و سرپرستي يتيمان، بي سرپرستان و کهنسالان مي‏باشد. اهميت رسيدگي به امور ايتام و سرپرستي آنان چندان مورد تاکيد امام (ع) است که در وصيت نامه‏ي خود به فرزندانش امام حسن (ع) و امام حسين (ع) يعني در نامه‏ي 47 نهج‏البلاغه به آن تاکيد مي‏نمايد:

الله الله في الايتام، فلا تغبوا افواههم، و لا يضيعوا بحضرتکم![1].

(به حرمت خداوند و عظمت الهي. يتيمان را در يابيد و حرمت نهيد. پس آنان را وامگذاريد تا گرسنه بمانند و نزد خود ضايع و تباهشان مسازيد.)

در ادامه‏ي نامه‏ي 53 نهج‏البلاغه امام (ع) ولايت ايتام و سرپرستي را از جمله‏ي وظايف زمامدار اسلامي برشمرده‏اند و ايجاد مرکزي براي نگه داري، حضانت ورشد و تربيت يتيمان را به عهده‏ي والي و سرپرست نظام اسلامي نهاده‏اند. به عبارت ديگر دو گروه از طبقه‏ي فرودست مورد عنايت و توجه بيش‏تر امام (ع) قرار گرفته‏اند و امام (ع) به زمامدار و عوامل حکومتي توجه بدانها را توصيه کرده‏اند. آنها «دو گروه يتيمان و از کارافتاده‏هايي- هستند- که توانايي تامين هزينه‏هاي زندگي خود را ندارند و حاضر نيستند جهت امرار معاش خود تقاضاي کمک از ديگران بنمايند و دست نياز را به سوي آنان دراز کنند».[2].

و تعهد اهل اليتم و ذوي الرقه في السن ممن لا حيله له، و لا ينصب للمساله نفسه[3].

(سرپرستي يتيمان را بر عهده گير و از کارافتادگان کهنسال را که وسيله‏اي براي امرار معاش نداشته و دست سوال به ديگران دراز نمي‏کنند را درياب.)

رسيدگي به محرومان، تهي دستان، طبقه‏ي فرودست و بالاخره يتيمان و بي سرپرستان،

[صفحه 41]

يکي از دشوارترين وظايف رهبري است به طوري که امام (ع) نيز اداي حقوق اين محرومان را از جمله‏ي دشوارترين مسئوليت‏هاي زمامدار اسلامي قلمداد مي‏کنند.

و ذلک علي الولاه ثقيل، و الحق کله ثقيل[4].

(و رسيدگي به امور آنها بر رهبران سنگين و دشوار است و اداي حق در همه امور دشوار است.)

صفحه 41.

---

1. نهج‏البلاغه، نامه‏ي 47.
2. فرمان حکومتي پيرامون مديريت، محمد قوچاني، مرکز آموزش مديريت دولتي، چاپ دوم، 1374ي، ص 220.
3. نهج‏البلاغه، نامه‏ي 53.
4. نهج‏البلاغه، نامه‏ي 53.