دقت در انتخاب و گزينش وزيران و کارگزاران نظام اسلامي
[صفحه 19] دقت و احتياط را رعايت نمايد. در انجام اين مهم، توصيهي آن حضرت به رهبران نظام اسلامي اين است که وزرا و کارگزاراني را انتخاب نمايند که هيچ سوء سابقهاي در ياري حمايت و همکاري با نظام جور و ستم پيشين نداشته باشند. بدين خاطر به اعتقاد امام علي (ع) بدترين کارگزاران کسانياند که با حکومت ظالمانه و ستمکار گذشته همکاري داشتهاند. ان شر وزرائک من کان للاشرار قبلک وزيرا، و من شرکهم في الاثام فلا يکونن لک بطانه، فانهم اعوان الاثمه، و اخوان الظلمه، و انت واجد منهم خير الخلف ممن له مثل آرائهم ونفاذهم، و ليس عليه مثل آصارهم و اوازارهم و آثامهم، ممن لم يعاون ظالما علي ظلمه، و لا اثما علي اثمه: اولئک اخف عليک موونه، و احسن لک معونه، و احني عليک عطفا، و اقل لغيرک الفا.[1]. (بدترين وزيران تو کساني هستند که وزير ستمکاران بودهاند و آناني که در ظلم و جور حکومتهاي جائر گذشته شريک بودهاند. همانا، آنها دوستان گنهکاران و برادران ستمگران ميباشند. بنابراين تو نيز هرگز با آنان پيمان دوستي مبند. با دوري از آنها جانشيناني را خواهي يافت که در رايزني و مشورت و اجراي امور همانند آنها باشند و گناهان و زشتکاريهاي آنان را نداشته باشند، کساني که ظالمي را در ستمکاريش ياري نداده باشند و گناهکاري را در گناهش حامي نباشند. اينان بر دوش زمامدار سنگيني نميکنند و حمايت، مهرباني و دوستيشان با تو از همه بيشتر است.) پيرامون رعايت توصيهي امام (ع) درانتخاب نکردن وزرا و کارگزاراني که با نظام جور و ستم همکاري داشتهاند، ابن ابيالحديد چنين مطرح ميکند که «امام (ع) زمامدار را برحذر ميدارد از اينکه جماعتع حامي ستمگران را دوست داشته و آنان را برگزيند، براي [صفحه 20] اينکه ستمکاري و تشويق به جور و ستم به صورت عادتي ثابت در آنها باقي مانده است. پس بعيد است که آنها بتوانند خود را از اين عادت زشت پاک نمايند، براي اينکه حمايت از ستمکاران در آنان به صورت سرشتي غريزي درآمده است. همانا آيات و احاديثي را در قرآن و سنت مييابيم که در آن مسلمانان را از حمايت از ستمکاران برحذر داشته است و ياري رساندن به ظالمان را تحريم نموده است. چه اينکه هر کس ياور ستمکار باشد از جملهي آنان محسوب خواهد شد. خداوند فرموده است که تو اي پيامبر نميبايست جماعت گمراه وتبهکار را ياري رساني، همچنين فرموده است جماعتي را نمييابي که به خداو روز قيامت مومن باشند و ياري رسانندهي دشمنان خدا و رسولش باشند». و در حديث- مرفوع- آمده است که در روز قيامت ندا ميدهند که کجايند حاميان ستمکاران».[2]. سپس در چگونگي رفتار با وزيران امام (ع) چنين توصيه ميفرمايد که وزراي شايسته ميبايست کساني باشند که سخن تلخ را به اطلاع زمامدار اسلامي برسانند. زمامدار نيز ميبايست آنان را به گرمي پذيرفته و آنان را دوستان خاص خود قرار دهد. فاتخد اولئک خاصه لخلواتک و حفلاتک، ثم ليکن آثرهم عندک اقولهم بمر الحق لک، و اقلهم مساعده فيما يکون منک مما کره الله لاوليائه، واقعا ذلک من هواک حيث وقع.[3]. (پس وزيران خود را در خلوت و خصوصي بپذير و در مجلسهايت آنان را پذيرا باش. و شايستهترين وزيران در نزدت ميبايست کسي باشد که حق را هر چند تلخ باشد بيشتر به تو گويد و در اعمالي که از روي هواهاي نفساني از تو سر زند و در آنچه خداوند براي دوستانش ناشايست ميداند کمتر تو را ياريگر و حامي باشد.)
امام (ع) زمامدار اسلامي را توصيه مينمايد تا در گزينش وزيران و کارگزاران خود کمال
صفحه 19، 20.