آيينه حديث
«لا تامن صديقک حتي تختبره و کن من عدوک علي الشد الحذر[2] از دوستت ايمن مباش تا اين که او را بيازمايي و بسيار با احتياط با [صفحه 22] دشمنت برخورد کن». لزوم شناخت رفيق راه: «سل من الرفيق قبل الطريق[3] پيش از آن که دربارهي راه بپرسي، دربارهي رفيق راه بپرس». اهميت آزمايش در رفاقت: «من اتخذ اخا بعد حسن الاختبار دامت صحبته و تاکدت مودته[4] کسي که پس از آزمايش صحيح، کسي را به دوستي برگزيند، رفاقتش پايدار و دوستياش استوار خواهد ماند». آزمايش قبل از دوستي: «قدم الاختبار واجد الاستظهار في اختيار الاخوان و الا الجاک الاضطرار الي مقارنه الاشرار[5] در بر گزيدن دوستان و برادران، آزمايش را مقدم دار و در کار جستن پشتيبان بکوش، و گر نه، ناچاري، تو را مجبور ميکند که با بدان و ناپاکان نزديکي و دوستي کني». نتيجهي ناسنجيده دوست گرفتن: «من اتخذ اخا من غير اختبار الجاه الاضطرار الي مرافقه الاشرار[6] کسي که ناسنجيده و بدون آزمايش با ديگران پيمان دوستي ميبندد، ناچار بايد به رفاقت اشرار و افراد فاسد تن در دهد». عشق و محبت دروغين: «من عشق شيئا اعملي بصره و امرض قلبه[7]. [صفحه 23] هر کس به چيزي بيهوده و بدون اهداف والاي الهي عشق ورزد، عشق و دوستي دروغين چشمان او را نابينا و قلبش را بيمار ميسازد».[8]. آزمايش حساب شده: «من عرف من اخيه وثيقه دين و سداد طريق فلا يسمعن فيه اقاويل الرجال[9] کسي که (در آزمايش حساب شده) از دوست خود، اطمينان و استقامت در دين و درستي راه و رسم زندگي مشاهده کند، ديگر نبايد به سخنان اين و آن توجه نمايد». دوست خوب ميزان سنجش: «الحازم من تخير لخلته، فان المرء يوزن بخليله[10] دور انديش کسي است که دوست نيک را بگزيند، زيرا که مرد به دوستش سنجيده ميشود».[11]. [صفحه 25]
آزمايش دوست: «کفي بالصحبه اختبارا[1] براي رفيق گرفتن، همان آزمون کافي است».
صفحه 22، 23، 25.
پس به هر دستي نبايد داد دست.
که تا من بگويم که تو کيستي.